Emekli olduktan sonra Köyceğiz’e yerleşen fakat doğup büyüdüğü, formlandığı kenti unutmayıp iki yahut üç ayda bir Zonguldak’ta dostlarıyla buluşan eğitimci, muharrir İrfan Yalçın’ı en fazla üzen şeylerin başında da kentin, “emeğin başşehrinden “emeklinin başkentine” dönüşmesi.
Sanatı, kısaca gerçekliğin duyusal, duygusal yansısı olarak özetleyen Yalçın, romanı da “Kısacası roman, ömrü örselenmiş, bozulmuş bireyin öyküsü” olarak tarifliyor. “Bir de doğal lisandan türetilen yazınsal lisan var” diyen ve yazınsal lisanın oluşturulması gerektiğini belirten İrfan Yalçın ile hasret gidermeye geldiği Zonguldak’ta buluşarak edebiyat ve Zonguldak üzerine konuştuk…
Evrensel okuyucu
Niçin yazıyorsunuz?
Heidegger’in öğrencisi varoluşçu J.P. Sartre, “Yazın Nedir” isimli yapıtında “…Herkesin kendine nazaran bir yazma nedeni var. Kimi için bir kaçış, kimi için bir fethetme aracı yazmak” diyor.
Sanatsal yaratının en önemli nedenlerinden biri, insanın kendisini dünyaya nazaran daha üstün, daha değerli duyumsama ihtiyacıdır. Sanat lakin oburu içindir ve onun varlığıyla vardır. Yani sanat kozmik okuyucu içindir ve özgürlük istemenin bir biçimidir. Bir kere yazmaya başladınız mı, ister istemez “bağlanmışsınız” demektir.”
Sosyalist gerçekçi edebiyat konusunda ne düşünüyorsunuz?
Sosyalist gerçekçilik, sosyalist toplumlara mahsus bir edebiyat anlayışı olup dünyanın sosyalistçe temellendirilmesi kanısına dayanıyor. Gayesi, yeni bir toplumu yaratmak yani yeni bir öz, yeni bir ahlak anlayışı, yeni kıymetler, yeni bir insan. Sırf toplumdaki bozuklukları, yanlışları eleştirmekle yetinen 19’uncu yüzyıl eleştirel gerçekçi edebiyatından farklı bir edebiyat anlayışı bu. Çernişevski’nin dediği üzere hayatı eleştirmekle kalmayan, Marksist – Leninist manada ömrü açıklamakla da vazifeli bir edebiyat anlayışı; 19’uncu yüzyıl Rus edebiyatıyla kıyasladığımızda cılız, sönük eserler veriyor çoklukla. Akımın en kıymetli temsilcisi M. Gorki. Lakin ne ki, ona büyük ilgi gösteren Lenin bile, müellifin o çok ünlenmiş “Ana” romanı için, “Çırpıştırılmış bir roman, ancak bizim için önemli” demiştir.
Masalsı geldi…
Romanlarınızda uyguladığınız anlatım tekniğini açıklar mısınız?
Romanlarımın hiçbirinde, olayları, durumları, psikolojk süreçleri, içsellikleri şahısların içine, şuuruna girip her şeyi fakat her şeyi bilen bir İlah romancı anlayışıyla yazmadım. Bu türlü bir anlatım tekniğini nesnelliğe, gerçekliğe aksi buldum, masalsı geldi bana. Bu kısaca özetlediğim davranış psikolojisi tekniğiyle yazan birçok müellif görüyoruz yirminci yüzyıl ortalarındaki Amerikan edebiyatında: J. Steinbeck, E. Hemingway, Caldwell, Horace McCoy, Dashielle Hammet…
Yapıtlarınızda değerli bir yeri var Zonguldak’ın. Bu kentin sizin için manası ne?
Zonguldak, doğayı, insanları birinci gördüğüm yer. Zonguldak’la olan objektif ve duygusal bağımı “İçimdeki Zonguldak” isimli kitabımda bütün detaylarıyla anlatmaya çalıştım. O o denli bir Zonguldak ki, Cumhuriyetimizin birinci büyük sanayi kenti. Soylu bir yarış atıyken sütçü beygirine dönüştürülen hoşluk. Nereye gitsem ardımdan gelen, beni yalnız bırakmayan çocukluğum.
