Zeus çok ilahlı antik Helen mitolojisinde baş baba ilahtır
Çocukları ve kardeşleriyle birlikte dünyayı yönetir Escort bayan
Ancak bu yönetme gücü kolay elde edilmemiştir
Var oluşun başlangıcında kainata hâkim olan titan gigant devlerle savaşmış ailesiyle birlikte onları yenmiş Dünya daki her türlü olaya insan alakalarına toplumsal etkinliklere Bayan escort kadar her şeye karışma belirleme gücünü elde etmiştir
Bu pagan inanç asırlarca bilhassa Ege coğrafyasında kökleşmiş birçok anlatıya dinî yapıya sanat yapıtlarına kaynak olmuştur
Ayrıca bu olgu çağdaş insanlık kültürünün Escort oluşmasını etkileyen temel bahislerden biridir
Bu yapıtlardan en çarpıcı olanı bundan 2200 yıl evvel Bergamon Bergama da yapılmış Zeus Sunağıdır
At nalı biçiminde 35 33 12 mt boyutlarında bir yapı olan Sunak tapınma yeri olmaktan öte Baş İlah Zeus için adanan kurbanların sunulduğu yerdi
Dinsel niteliğinin yanı sıra Sunak Pergamon Bergamlıların gösterdiği itinayla insanlığın ürettiği gelmiş geçmiş en görkemli yapılardan biridir
Antik Çağ Dünya sının Yedi Olağanüstüsünü belirleyen Lübnanlı Antipatros Bergama nın Zeus Sunağını görseydi daha evvel değil onun yapıldığı periyotta yaşamış olsaydı Bergama Sunağını da bu mükemmeller ortasına katardı
***
Beyaz mermerden yapılmış bu koca yapı kentin en gösterişli yerinde inşa edilmiş dış ve iç duvarları friz denen heykelimsi kabartmalarla süslenmişti
Heykellere hareket veren acı sevinç öfke üzere insanın dışa vurduğu hisleri mermere işleyen bir üslupla yapılmış bu heykeller sanat şaheseri sayılıyor
Onlar İ Ö 3 2 yüzyılda Pergamon Bergama da yaratılan bu çeşit eserler üreten heykelcilik okulunun eseriydiler
Sunağın 113 mt uzunluğundaki dış duvarlarındaki frizler Baş İlah Zeus ve ailesinin titan gigant devlerle yaptığı savaşı anlatıyor
Bu antik çağda yapılmış en uzun frizli duvardır
Buradaki anlatıda Pergamon Hükümdarları kendilerini ilahlar devleri düşmanları yerine koymuştu
Yapının özgün 74 frizinden 47 sinin elde olduğunun söylendiği iç duvar frizlerinde de kentin kuruluşunu anlatan Telephos söylencesi mermere işlenmiş bir çizgi roman sıralamasıyla söz edilmişti
Yani mermerden yapılmış heykeller toplamıydı Sunak
Zaman içinde fanatik Hıristiyanlar Emevi orduları zelzeleler tarafından yakılıp yıkılan bu yapı yüz yıllarca temellerinin bulunduğu yerde oluşan höyüğün küçük zirvenin altında sonradan Bizanslılar tarafından yapılmış sur duvarlarında sağa sol saçılmış halde kaldı
***
1864 yılında Bergama Dikili yolunun imali için yöreye gelen Carl Humann isimli Alman mühendis tarafından fark edilen güzelim imajlara sahip frizler 1878 yılına kadar 1869 ve 1874 de çıkarılmış Osmanlının Asarı Atika Nizamnamelerine Eski Eserler Yasaları karşıt olarak yurt dışına Berlin e kaçırıldı
Bu kaçakçılıkta C Humann a E Curtius A Conze üzere Berlin Müze Müdürleri Tottenborn üzere Almanya nın İzmir konsolosları III Freidrich üzere Prusya Alman prensi yardım etti
Böyle bir kaçakçılık tam bir organize çete davranışıyla yürütüldü
Ardından 1877 78 93 Harbi Rus savaşında Osmanlının yenilmesi Rus Ordusunun İstanbul kapılarına Yeşilköy Ayastefanos a kadar gelmesi üzerine devreye giren Almanya Devletinin aracılığıyla Berlin de bir muahede yapıldı
Bu mutabakatla Osmanlı Devleti bugünkü Romanya Bulgaristan daki topraklarını Kıbrıs ı kaybetti
Bu ortamda Alman İmparatorluğu bilhassa sonradan bir müddet Almanya Hükümdarı olacak III Friedrich in baskısıyla Osmanlının vatanperver memurlarının gösterdiği dirence karşın bin bir şaibeyle Zeus Sunağının daha evvel kaçırılmış kesimlerinden geriye kalanları ve başka Bergama yapıtlarını küçük bir bağış karşılığında aldığı müsaadeyle Berlin e götürdü
***
Bergama nın Zeus Sunağının kesimlerinin C Humann öncülüğünde oluşturulan tertip tarafından Almanya ya kaçırılması Dünya tarihinde yaşanmış en büyük tarihi eser soygunudur
Bir kentin tarihi yapıtlarının bu derece soyulup soğana çevrilmesi görülmüş bir olay değildir
Üstelik bu eserler sıradan birkaç heykel değil kenti simgeleyen koca bir yapının Pergamon Bergama nın bir kesimidir
Götürülürken uzun yollarda görmüş olabileceği tahribat İkinci Dünya Savaşında bombalar altında kalışı savaş sonunda yüzlerce Bergama yapıtının Berlin den Rusya ya Petersburg a götürülüp getirilişi günümüzde Berlin de fanatik Hıristiyanların Şeytanın Tapınağı deyip sık sık yaptığı ataklar sırasında verilmiş olabilecek ziyanlar bu kaçakçılığın telafi edilmez sonuçlarıdır
Oysa Sunak kelamda korunmak için götürülmüştü
Alman Emperyalizminin bu kabul edilemez soygununu haklı göstermek için Dünya ve Türkiye kamuoyu yıllarca yanıltıldı kandırıldı
Hiç arlanmadan Bergama yapıtlarına Preussischer Kulturbesitz Prusya Almanya nın evvelki adı Mirası Malı dır denilip sahiplenildi
Kaçakçılığı legalleştirmek için birçok temelsiz münasebet ileri sürüldü
Sunak Bergama da kalsaydı kireç ocaklarında yakılır yok olurdu denildi
Oysa Sunağın kesimleri Bergama Akropolünde toprak altında ve sur duvarlındaydı
Çalınmasaydı 30 40 yıl sonra Türkiye Cumhuriyeti yetişecek uzun yıllardır toprak altında duvarlarda uyuyan tarih eserler kendi yurdunda gün yüzüne çıkaracaktı
Üstelik yanlış tezlerin bilakis Sunağın bulunduğu yerde kireç ocağı bulunduğuna dair hiçbir gerçek kayıt yoktur
Anadolu köylüsü bulduğu tarihi yapıtları sattı satar denildi deniliyor
Oysa günümüzde dahi bu cins yasa dışı işleri tahrik eden teşvik eden antik yapıtları bir meta haline getirip müzayedelerde alıp satan Avrupalı ve ABD li para babalarıdır
Anadolu daki tahribatların hırsızlıkların baş sorumlusu yabancı sermayedarlar ve onların kullandığı yerli paragöz işbirlikçilerdir
Daha geçen yıllarda Urfa Göbeklitepe de ortaya çıkarılan 11 bin yıllık bir heykel bir gecede ortadan kaybolmadı mı
Bunlara görgüsüzce sahip olunduğunda eski çağların süper Anadolu kimliğine sahip olunacağı sanılıyor
Ya da bu yapıtları alıp satarak para kazanmak umuluyor
Anadolulular tarihi yapıtlardan anlamaz onların kültürü farklı denildi
Oysa bu çeşit yapıtların bir kültür varlığı olduğunun bilinmediği vakitlerde Osmanlı Fatih Sultan Mehmet periyodundan beri antik yapıtlarını pahasını bilen bir anlayışa sahipti
Hatta Yasal Sultan Süleyman vaktinde Sadrazam ve damat Pargalı İbrahim Paşa nın büyük bir özel müzesi vardı
Öte yandan Anadolu insanlarının yüzlerce yıldır Anadolu da var olmuş kültürlerin izleriyle birlikte yaşamasına rağmen Kuzey Avrupa Alman kültürünün Zeus kültürüyle hiçbir bağlantısı yoktur
Bergamalıların Zeus Sunağını yaptığı devirde Kuzey Avrupalıların ataları Cermenler bataklıklarda ormanlarda yaşıyorlardı
Sunağın modüllerini Osmanlı sattı denildi
Oysa birçok çalındıktan sonra kalan son modül mermerleri götürmek için şaibeyle yapılan göstermelik bağışla 20 20 bin mark bugün bir Alman arabası bile alınamaz
Bergama nın tarihi yapıtları müsaadeyle götürüldü el doküman var denildi
Oysa eldeki objektif kayıtlar hele hele C Humann ın 12 Eylül 1878 de Berlin Müze Müdürü Alexander Conze ye yazdığı mektup bunun açık bir hırsızlık olayı olduğunu müsaadeli dediklerinin de ayıp denebilecek bir şaibeyle aparıldığını gösteriyor
Bütün bu aldatıcı bilgilere ne yazık ki kimi berbat örneklere bakıp kimi Türkiye vatandaşları da inanıyor
Kendine ve ülkesine güvensizlik yabancılaşmaya teslimiyetçiliğe boş vermişliğe neden oluyor
Oysa ülkemizde ilgili bireyler ve sivil kuruluşlar el ve güç birliğiyle seslerini yükselterek güçlü bir kamuoyu oluşturarak yetkilileri uyararak yurt dışına kaçırılanlara sahip çıkarak yaşanan aksiliklerin önlenmesinde daha geniş bir etkenlik sağlayabilir
***
Bugün Bergama nın Zeus Sunağının konutuna geri getirilmesi için TC Kültür Bakanlığı Dış İşleri Bakanlığı İzmir Büyükşehir ve Bergama Belediye Başkanlığı birçok yurtsever birey büyük uğraş harcıyor
Bizim bir Anadolu deyişi olan Taş Yerinde Ağırdır tabiriyle yaptığımız çıkışlar her yerde yankı buluyor
Bu mevzunun tartışılması tartışmanın yaygınlaşması besbelli gelişmelere yol açıyor
Son olarak Almanya Berlin Eyaleti nin Adalet Eşitlilik ve Ayrımcılıkla Gayret Müsteşarı Sn Saraya Gomis in Bergama nın Zeus Sunağının Türkiye ye iade edilmesi tarafındaki demeci son derece dikkat caziptir
Demek ki Almanya da da Bergama nın haklılığını gören bilen bu çarpık durumun sona erdirilmesini isteyen çevreler üst seviye yetkililer var
Bu mevzu tam da Saraya Gomis in Berlin de Alman Devleti ismine sorumlu olduğu alan adalet eşitlik ve ayrımcılığın bahsidir
Bergama Zeus Sunağını geri isterken adalet ve eşitlik istemekte ayrımcılığa son verilmesini talep etmektedir
Yıllardır sürdürülen yanlışın sonu görülmüştür
Evet Taş Yerinde Ağırdır
Zeus en kısa vakitte özgürlüğüne kavuşmalıdır
Anadolu nun yurt dışına kaçırılmış tarihi yapıtları meskenine dönmelidir
Sefa Taşkın
09 01 2023
Karşıyaka İzmir
