Büyükada Rum Yetimhanesi.
Avrupa’nın kültürel mirasının korunmasında öncü kurum olan Europa Nostra ve Avrupa Yatırım Bankası, bugün İstanbul’un ve Adalar’ın kıymetli bir kesimi olan Büyükada Rum Yetimhanesi kompleksinin kurtarılması ve korunması için hareket planını içeren teknik ve mali raporu yayımladı. Raporda, projenin en az 40 milyon Avro meblağında bir yatırım gerektireceği belirtilirken, proje ve uygulamasıyla bütün rehabilitasyon sürecinin tamamlanmasının ise 4-5 yıl alacağı söz edildi.
2018 yılında Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras alanı ortasına seçilen yetimhaneye dair hazırlanan rapor, 29-31 Mayıs 2019 tarihlerinde gerçekleştirilen, uzmanlardan oluşan heyetin, üç günlük Türkiye ziyareti sonuçları ve tarihi yapılarda tecrübeli statik mühendisi Clive Dawson’ın Nisan 2019’da yapıyı yerinde inceleyerek ürettiği yapısal rapor temel alıyor. Avrupa Yatırım Bankası Enstitüsü, Europa Nostra, ve Europa Nostra Türkiye’den kültürel miras ve finans alanından uzmanlardan oluşan heyet, yetimhaneyi yerinde ziyaret ederek lokal paydaşlarla ve yetkililerle görüşmeler yaptı. Ziyaret kapsamında Fener Rum Patrikhanesi, Ekümenik Patrik Hazretleri Bartholomeos, Adalar İlçesi Belediyesi lider yardımcıları ve Meclis üyeleri, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıklarını Müdafaa Şuraları Daire Başkanlığı, İstanbul 5. Numaralı Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Heyeti üyeleri ve Türkiye’nin AB Büyükelçisi Christian Berger ile görüşüldü.
Çökme tehlikesi var
Büyükada Rum Yetimhanesi ana yapısı ve ortaokul yapısıyla 15 bin m2’den fazla alana sahip ve Avrupa’nın en büyük dünyanın ise ikinci en büyük ahşap yapısı olarak kabul ediliyor. Yetimhane, İstanbul’un kıymetli mimarı Alexander Vallaury tarafından, 19. yüzyılın sonunda, lüks bir otel ve kumarhane olarak kullanılmak üzere inşa ediliyor. Raporda, yetimhanenin çökme tehlikesine şu sözlerle dikkat çekiliyor. “Özellikle kış aylarında makus hava şartları (şiddetli yağışlar ve sert kuzey rüzgârları), Türkiye’nin 1999’da yaşadığı zelzele ve bakımın yetersizliği binaları büyük ölçüde tahrip etmiş, bu da büyük ölçüde bozulma ve önemli bir çökme riski ile sonuçlanmıştır. (…) Temel maksat, büsbütün özgün durumuna geri getirmek değildir, yeni ve cazip kullanımlara adapte ederken, ayrıyeten son yıllarda geçirdiği bozulmaların izlerini mümkün olduğu ölçüde yok etmeden görünür kılmaktır.”
