Yükseköğretim Kurumları İmtihanı sonuçlarına nazaran tercih yapma hakkı olmasına rağmen bunu kullanmayan üniversite adayları birçok hususta huzursuz.
Yükseköğretim Kurumları İmtihanı (YKS) sonuçlarına nazaran tercih yapma hakkı bulunan bir milyon 761 bin 394 adaydan 647 bin 754’ü bu hakkı kullanmadı. Tercih yapmama nedenleri, istediği kısım için kâfi puanı alamama, mezuniyetten sonra iş bulamama korkusu, vakıf üniversitelerinin fiyatının çok yüksek olması, barınma sorunu, üniversitelerin kalitesini kâfi bulmama olarak sıralanıyor.
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ali Ekber Şahin, tercih yapmayan öğrencilerle ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
Maliyet hesabı
“Başarı sıralamasında birinci 10 binde ya da 300 binde yer alan adaylardan tercih hakkını kullanmayan çok sayıda aday bulunuyor. Bu adaylar sıralamada kendilerini daha âlâ bir yere taşıyabilecek potansiyele sahip olduklarını imtihan sonuçları açıklandığında keşfediyorlar. Tercih hakkını kullanmayarak sahip olduğu potansiyelin hakkı olan sıralamaya kendilerini taşımak istiyorlar.
Adayların bir kısmı de mezuniyetten sonra iş imkanı hudutlu alanları tercih etmeme eğiliminde. Bu adaylar bir taraftan üniversite eğitiminin dolaylı maliyetini, yani öğrencinin dört yıl müddetle çalışmamış olmasından ötürü oluşan gelir kaybını, öbür taraftan üniversite eğitimleri müddetince yapacakları eğitim harcamalarını yani üniversite eğitiminin ferdî maliyetini birlikte düşünürler.
Üniversitelerin kıymetli bir çoğunluğunun bilinmeyenleri ortaya çıkaran, gerçekleri arayan, bilgiyi üreten ve yayan, en üst seviyede araştırma yapan kurumlar olma yerine salt meslek elemanı yetiştiren kurumlara dönüşmeleri nedeniyle adaylar tercih hakkı bulunduğu halde bu üniversiteleri tercih etmiyor. Adaylar, bilimsel saygınlığı konusunda tereddüde düştükleri üniversiteleri tercih etmeyerek bu üniversitelere gerçek manada üniversite olmaları için değerli bir ileti veriyor.”
Boş kontenjanlar
Rehberlik koordinatörü Yalın Kaya, muvaffakiyet sırası baraj uygulamasının öğrenciler için net ve belirleyici bir yönlendirici olmadığını, sistemdeki belirsizliklerin baş karıştırdığını söyledi. Kaya, “Öğrenciler hangi netler ile kaçıncı sırada olacaklarını kestiremedikleri için imtihana yönelik çalışmalarında motive olamıyorlar. Bunun yerine, her program için muhakkak bir net başarısı barajı getirilmesi ve bunların öğrencilere duyurulması hem öğrencilerin için daha net ve anlaşılır bir şart olmasını sağlar hem de geleceğin profesyonelleri seçilirken ortaöğretim bilgilerini kullanma marifetleri daha adil biçimde değerlendirilmiş olur” dedi
Temel Yeterlilik Testi (TYT) netlerinin alan muvaffakiyetinden bağımsız ağırlıklandırıldığını, ayrıyeten bilgiyi işlemenin değil, süratli olanın ödüllendirildiğini belirten Kaya, “Halbuki ne tabipler, ne mühendisler ne de öğretmenler telaşlı beşerler oldukları için işlerinde başarılılar. Tersine, yeterli planlama ve gerçek uygulama yaparlarsa başarılı olurlar” diye konuştu.
YKS-2019’da yaşanan bir öbür meşakkatin da biraz daha güç sorulardan oluşması nedeniyle yaşandığını anlatan Kaya, şunları söyledi: “Geçen sene 30 bininci olup bu sene tekrar giren bir öğrenci, bu sene de benzeri bir muvaffakiyet yakalayıp 25 bin ile 35 bin ortasında bir sıralamada yer aldı. Geçen sene ile kıyasla bu yılki netleriyle 270 bininci olup mühendislik yazabilecek bir öğrenci, 305 bininci olup baraj dışı kaldığı için yazamadı. Buna benzeri öğrenci sayısı o kadar çok ki 16 bin 690 mühendislik kontenjanı boş kaldı.
Belirsizlik çok
YÖK, muvaffakiyet sırası barajı uygulaması ile yükseköğretimde kaliteyi artırmayı hedefliyor. Lakin yalnızca muvaffakiyet sırası barajı kâfi üzere gözükmüyor. Mühendislik programlarına yerleşen son öğrencinin fen bilimleri neti 40 üzerinden 4. Yani fen bilimlerinin temel hususlarının yüzde 10’una hâkim bir kesim de mühendislik okuyacak.
Yeni imtihan sistemi her ne kadar daha az karışık olma maksadında olsa da birbirinden farklı maksatlara sahip öğrencilerin birebir puan çeşitlerinde birbirine çok yakın katsayılar ile üst üste yığılmasına sebep olduğu için belirsizliğe sebep oluyor. Bu belirsizlikler de tercih yanlışları yapılmasına ve birçok öğrencinin açıkta kalmasına sebep oldu. Önümüzdeki sene de bu yıldan umduğunu bulamayan ve tekrar hazırlanmaya karar vermiş bir kalabalık daha imtihana girecek. Ufak iyileştirmeler ile bu sene yaşanan birtakım belirsizliklerin önüne geçilebilir.”
KİMLER TERCİH YAPMADI?
– Puanları istediği kısma yetmeyenler.
– Tercih yapacağı kısımlarda mezuniyetten sonra iş imkanı bulamayacağı korkusu taşıyanlar.
– Vakıf üniversitelerinin ücretlerininin çok yüksek olması nedeniyle buna bütçe ayıramayanlar.
– Bilhassa barınma sorunu nedeniyle yaşadığı kent dışında tercih yapmak istemeyenler.
– Puanına nazaran tercih yapabileceği aralıktaki üniversitelerin eğitim kalitesi konusunda başında soru işaretleri olanlar.
EN DÜZGÜNLER SIRALAMASI
İlk 500’de Türk yok
The Center for World University Rankings (CWUR) “2019-2020 Dünya Üniversiteleri Sıralaması”nı açıkladı. Harvard Üniversitesi’nin birinci olduğu sıralamada, birinci 500’de Türk üniversitesi bulunmuyor. İki bin üniversitenin yer aldığı sıralamada, Türk üniversiteleri ortasında en âlâ dereceyi alan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) 582. sırada.
İlk bin üniversite ortasında Türkiye’den 10 üniversitenin yer aldığı sıralamada ODTÜ’yü, İstanbul Üniversitesi (644), Hacettepe Üniversitesi (645), Ankara Üniversitesi (683), Boğaziçi Üniversitesi (700) İstanbul Teknik Üniversitesi (702), Ege Üniversitesi (795), Gazi Üniversitesi (841), Bilkent Üniversitesi (843) ve Çukurova Üniversitesi (946 izliyor.
DÜNYADA BİRİNCİ 10 ÜNİVERSİTE
1- Harvard Üniversitesi
2- Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
3- Stanford Üniversitesi
4- Cambridge Üniversitesi
5- Oxford Üniversitesi
6- Columbia Üniversitesi
7- Princeton Üniversitesi
8- California Üniversitesi
9- Pennsylvania Üniversitesi
10- Chicago Üniversitesi
