Konu Hıfzı Topuz üzere bir usta olunca; yazacak, konuşacak o kadar çok şey var ki! Hangi birinden başlamalı! Bakın Hıfzı Topuz bize neler anlattı! Cumhuriyet’te yine yazmaya başlıyorsunuz. İsterseniz söyleşimize bundan başlayalım. Kısa müddet evvel Sayın Alev Coşkun ile sohbet ediyorduk, kendisinden bu türlü bir teklif gelince çok memnun oldum. Ne sıklıkta yazacaksınız?
Yaklaşık ayda bir
Hangi hususlarda yazacaksınız
Kültür bağlantı yakın tarih yıldönümleri ve vakit zaman da Büyükesat Escort dış dünya
Cumhuriyet le çok erken yaşta tanıştınız değil mi
Tabii ben daha okuma yazma bilmezken konuta Cumhuriyet gelirdi o vakit eski harflerle yayımlanıyordu Babam kesinlikle Cumhuriyet alırdı Bütün çocukluğumda Elvankent Escort gençliğimde ihtilalleri Atatürk ü İkinci Dünya Savaşı nı İnönü yü daima Cumhuriyet ten takip ettik Cumhuriyet muharrirleri ailenin bir kesimi üzereydi Az Nadi hocamdı 1941 42 yıllarında Galatasaray da son Beşevler Escort sınıftayken sosyolojiye Az Nadi Beyefendi geldi Hepimiz kendisine hayrandık
Nadir Bey le yıllar sonrasında tekrar müsabakanız ömrünüzün Paris periyoduna denk geliyor değil mi
Evet Gazeteciliğe 1947 de Akşam da başladım 1958 de Akşam dan ayrıldıktan sonra doktora için Strasbourg a gittim Sonraki yıl da UNESCO ya girdim 1962 de Ender Beyefendi Paris e geldi O vakit Turizm Ataşesi olan Nevin Menemencioğlu Az Bey in onuruna bir davet verdi Orada Ender Bey le dostça sohbet ettik O tarihlerde bir yıllığına Kongo ya irtibat uzmanı olarak atanmıştım Bunu söyledim Az Bey e Bize oradan yazı yazarsın belki dedi Kabul ettim ve Cumhuriyet te yazmaya birinci o vakit başladım
Nadir Beyefendi sola açılmayı bildi
Cumhuriyet in daha evvelki çizgisini kıymetlendirir misiniz
Savaş yıllarında Alman hayranlığı vardı Ancak sonra Cumhuriyet gerçek demokrasiden yana oldu Bunda Cevat Fehmi Başkut un ve Az Bey in büyük tesirleri olduğu kanısındayım Ender Beyefendi DP listesinden milletvekili seçildi fakat gazete DP nin organı olmadı bağımsızlığını korudu Ender Bey in meskeninde sık sık muharrir toplantıları yapılıyordu Uğur Mumcu İlhan Selçuk Melih Cevdet Anday Ali Ulvi Ersoy Yaşar Kemal de bu toplantılara katılıyorlardı O konut bir akademi üzereydi Toplantılarda her vakit devrimci bir hava esiyordu ve Ender Beyefendi solda yer alan arkadaşlarla tartışmaktan büyük zevk alıyordu Böylelikle gazete yavaş yavaş sola kaydı Bu çok kıymetli bir şeydi Gençlerin söyledikleri Ender Bey e çok makul geliyordu Ender Beyefendi devrimci bir insandı Tartışmasını ve dinlemesini biliyordu Berrin Nadi de gazetecilere çok sıcak davranıyordu Gazeteye demokratik bir hava getirdi Az Beyefendi
Rakip olmadık
Akşam da çalıştığınız devirden başlıyor Cumhuriyet yazarlarıyla yakınlığınız Onu anlatır mısınız
Cevat Fehmi gazetenin belkemiğiydi Gazeteyi sola yaklaştırdı Yaşar Kemal i de gazeteye alan odur Türkiye Gazeteciler Cemiyeti nin de TGC başkanlığını yaptı Biz sendikayı kurduğumuz vakit bize Cemiyet in kapılarını açtı Bize ağabey üzere davrandı Yardımlarını unutamayız Burhan Felek le de her vakit çok sıcak bağlarımız oldu Sonraki yıllarda da Ömer Sami Coşar Haluk Durukal Fethi Pirinççioğlu Nuyan Yiğit Ali İhsan Göğüş Haluk San Mehmet Kemal Kurşunluoğlu Foto Selahattin Giz Sami Karaören Melih Cevdet Uğur Mumcu İlhan Selçuk Orhan Erinç yakın arkadaşlarım ortasındaydı Kimileriyle öğlenleri Gazeteciler Cemiyeti Lokali nde yemek yerdik Artık Cumhuriyet teki dostlarımın ortasında Ali Sirmen Mustafa Balbay Şükran Soner ve Zeynep Oral var
Evvelden çalışma ortamı nasıldı
Ben Akşam ın başındaydım lakin en büyük haber kaynağım Cumhuriyet gazetesiydi Sabahleyin evvel Cumhuriyet e bakar ve alıntılar yapardım Hicabi Dinç basın savcısıydı bana telefon eder Hıfzı bugün Cumhuriyet te şu haber var sakın alma başına bela gelir kederi Yani basın savcısı bizim başımıza bela gelsin istemezdi Sıkıyönetim devirlerinde askeri savcılarla tıpkı havayı sürdüremedik Birçok gazeteci hakkında kovuşturma açıldı Fakat tutuklu gazeteci sayısı parmakla sayılacak kadar azdı 27 Mayıs ta cezaevlerinde yalnız üç gazeteci vardı Şahap Balcıoğlu Naim Tirali Ahmet Emin Yalman Yani yargıçlar tarafsızlığını koruyorlardı
Coşkun çok düzgün savaş verdi
Cumhuriyet te kimleri okurdunuz Bir vakitler Cumhuriyet e Hasan Âli Yücel Bedrettin Tuncel Şevket Süreyya İsmail Habib Hıfzı Veldet Velidedeoğlu Ahmet Şükrü Esmer Lütfü Duran Bahri Savcı İlhan Arsel Necati Cumalı Sabahattin Eyüboğlu da yazardı Zevkle okurduk Cumhuriyet daima aydınların gazetesi olarak kaldı İkinci sayfadaki Olaylar ve Görüşler in büyük tartısı vardı Cumhuriyet Fransa daki Le Monde gazetesi üzereydi Cumhuriyet birtakım buhranlardan geçti lakin artık rayına oturdu Alev Coşkun un bunda büyük tesiri var çok güzel savaş verdi Bir avuç beşerle birlikte dayandı Cumhuriyet Türkiye nin aydınlanma alanında amiral gemisidir
Genç gazetecilere teklifleriniz
Gazetecinin boyun eğmemesi ödün vermemesi gerekir İşsiz kalırsa öteki bir işte çalışabilir lakin kanılarına aykırı düşen yandaş bir gazetede ya da televizyonda çalışmamalı Sonuna kadar dimdik durmalı ve aydınlığa koşan insanlara takviye olmalı
Gençleri nasıl değerlendiriyorsunuz
Uzun bir müddet gençler siyasete atılmaktan ve gazeteci olmaktan çekindiler apolitik bir gençlik yetişti Ancak artık o denli değil Gençler artık uyanıyorlar şovlara katılıyorlar seslerini duyuruyorlar O kaygı dönemi geçti artık Uyuşukluk bitti Gençlik sesini çıkarıyor haykırıyor Seyahat olayları bunun en canlı örneği oldu İmamaoğlu nun toplantılarına bakın gençler hiç peşini bırakmıyorlar her vakit yanındalar Aydınlık günlere koşuyoruz Her Şey Çok Hoş Olacak
Cumhuriyette uzun soluklu Afrika yazıları kaleme alıyordunuz Birinci yazınız hangisiydi
Tabii kendimi Cumhuriyet in muhabiri saydım ve bir yıl boyunca yaşadığım Kongo dan yazılar gönderdim Bir Afrika havası getirdim galiba gazeteye Birinci yazım 13 Ekim 1962 tarihinde Kongo kaynayacak mı başlığıyla yayımlandı Kongo dan döndükten sonra da yüzlerce yazım yayımlandı Cumhuriyet te Milletlerarası bir memur olarak gazetede yazmam müsaadeye bağlıydı lakin kimse buna karşı çıkmadı Cumhuriyet e yazmak benim için övünç konusuydu
UNESCO yılları
O kadar ki UNESCO da hatırı sayılır bir misyonunuz olmasına karşın daha çok Cumhuriyet müellifi olarak tanınıyordunuz
Evet çok uzun yıllar o denli oldu
UNESCO demişken ömrünüzün o sayfasını biraz daha açar mısınız Kuşkusuz fevkalade bir tecrübe
Tabii Akşam dan ayrıldıktan sonra bir yıl işsiz kaldım Sonra Strasbourg a gittim O sıralarda UNESCO da boş bir misyon olduğunu öğrendim 80 aday içinden kazandım Hayatımda yeni bir periyot başladı Misyonum azgelişmiş ülkelerde gazetecilik eğitimi yeni gazete ve radyoların kuruluşu üzere bağlantı hususlarıydı O devirde bol bol Afrika ya Latin Amerika ülkelerine Filipinler e Hindistan a Tahran a ve Bağdat a gittim
1974 Mayısında İsmail Cem TRT Genel Müdürü olunca bana birlikte çalışmayı önerdi Bir yıl TRT de çalıştım Evvel Ecevit başbakandı sonra onun yerini Sadi Irmak aldı daha sonra da Süleyman Demirel ve bize yol göründü Ben de UNESCO ya döndüm ve Özgür Haber Dolanımı Bölümü ne geçtim Özgür Haber Dolanımı UNESCO kurulduğu vakit Amerikalıların uydurduğu bir şeydi Hedef Doğu Bloku ülkelerinden sansürsüz haber almaktı
Biz kısmın ismini Özgür ve İstikrarlı Haber Dolanımı yaptık Hedef büyük dünya ajanslarının aracılığı olmadan ulusal ajansların kendi ortalarında haberleşmelerini sağlamaktı Yani Reuters ın AFP nin UP nin AP nin monopolünün yıkılmasına yöneldik Onlar da bize düşman oldu Bu düşmanlık Amerika dan geliyordu Sonunda Amerika UNESCO dan ayrıldı ancak birkaç yıl sonra tekrar bize katıldı Bu çok kıymetli bir şeydi Yani irtibatta emperyalizmin inhisarı sarsılmış oluyordu
Abdi İpekçi aradı
Bunu nasıl yapabildiniz
Biz düzenlediğimiz toplantılara bütün ülkelerden uzmanlar çağırıyorduk İlişkisiz ülkelerden gelen uzmanlara kelam hakkı tanıyorduk Yani UNESCO irtibatta özgürlüğü ve bağımsızlığı seçmiş oluyordu McBride Komitesi işte bu şartlar altında toplandı
Bir yıl çalıştılar ve Uluslararası Özgür ve İstikrarlı Haber Dolaşımı diye bir rapor hazırladılar Kıyamet koptu Memleketler arası Basın Enstitüsü yani International Press Institute IPI de ne yazık ki onlara alet oluyordu
Bu ortada IPI İtalya da bir idare konseyi toplantısı düzenlemişti Hedef UNESCO ya karşı yapılacak kampanyayı örgütlemekti Abdi İpekçi IPI ın idare heyeti üyesiydi Toplantıya gitmeden evvel Paris e geldi ve benden bilgi istedi Durumu anlattım Sonraki gün İtalya daki toplantıya gitti Bir gün sonra telefon etti ve Kazandık Hıfzı dedi Hepsi size karşıydı ben direttim kazandık Bunlar unutulur şeyler değildi
1974 te TRT de genel müdür yardımcısı olarak vazife aldınız Ne üzere projelere imza attınız
Bir yıl içinde radyolarda kıymetli işler yaptığımı düşünüyorum Kontrolü kaldırdık Canlı yayına geçtik Çağdaş program tipleri uyguladık Bilhassa Sabahtan Sabaha Bayan Dünyası kültür programları ve aylık tartışmalar çok tuttu
Afrika Atatürk ü tanıyor
Afrika ya ait bir soru Afrikalılar Atatürk ü ve Cumhuriyeti ihtilallerini duymuşlar mıydı
Tabii örnek gösteriliyorduk Aydınlar Atatürk ün ismini biliyorlardı Hatta Afrikalı bir gazeteci bana Benim Atatürküm kaygısı Çok keyifli olurdum O devirde Afrika çok fakirdi Hiçbir Afrikalı nın arabası bile yoktu Kongo ya son gittiğimde ise bütün büyük otellerin Afrikalılarla dolu olduğunu gördüm Emperyalistler işbirlikçi bir sınıf yaratmışlar Artık onlar sömürgeci üzere yaşıyorlar
Yeni bir kitap hazırlığınız olduğunu biliyorum O çalışmanızı sorarak bitirelim söyleşimizi
Gazeteci arkadaşım Recep Yaşar la birlikte 2003 ten bu yana bağlantının başına gelen felaketleri yazmaya çalışıyoruz Fakat sonu gelmiyor Son olarak Paris Sürgünü ismiyle Avni Arbaş ın kitabını yazmıştım Artık sırada bir öbür Paris sürgünü var Abidin Dino
