Türkiye’deki elektrik piyasasını liberalleştirmek, tüketicinin daha uygun kaidelerle elektrik kullanmasını sağlamak savıyla 2002’de başlatılan ve belirli tüketimin üstündeki tüketiciye dağıtıcısını seçme hakkı getiren “serbest tüketici” uygulamasındaki meseleler artarak sürüyor. Yüksek enflasyon ve daima değişen güç maliyetleri yaşanan sıkıntıların temelinde yer alıyor.
REKOR 4.8 MİLYON
Elektrik Piyasası Düzenleme Şurası (EPDK), kısa mühlet evvel 2022’de yıllık 1100 kilovatsaat (kWh) olan hür tüketici alt hududunu 2023 için 1000 kWh’ye indirdi. Buna nazaran aylık faturası 284 liranın üstünde olan aboneler özgür tüketici olabiliyor. Lakin Güç Piyasaları İşletme AŞ’nin (EPİAŞ) ilgili bilgilerine nazaran Ocak 2023 prestijiyle hür tüketici sayısının geçen yılın birebir devri kıyasla yüzde 63.8 düşerek 102 bin 501 aboneye gerilediği ortaya çıktı. Ayrıyeten bu kapsamda neredeyse hiç konut (mesken) abonesi kalmadı.
Oysa hür tüketici abonesi sayısı Kasım 2017’de 4 milyon 760 bin 862 aboneye kadar yükselirken Şubat 2019’da 130 bin 796’ya kadar geriledi. Daha sonra ise Ağustos 2021’de 1 milyon 452 bin 775 kadar çıktı.
Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Lideri Saadet Nuruilah Güleç, öncelikle Ekim 2022 prestijiyle elektrikte toplam tüketici sayısının 40.2 milyon mesken 48.3 milyon olduğunu belirtti. Özgür tüketici modelinde bir yıllık sabit fiyat üzerinden kontrat yapıldığını anımsatan Güleç, şöyle devam etti:
“Firmalar artık bu fiyatları sağlayamıyor. Zira güç maliyetlerdeki artışlar faturalarına üç ayda bir yansıyor. Ziyana uğrayan firmalar mutabakatları tek taraflı bozmaya başladı.” Ayrıyeten iletim ve dağıtım bedellerinde yüzde 132 artış olduğunu anlatan Güleç, firmaların EPİAŞ’tan sabit fiyatla elektrik alamaz hale geldiğini kaydetti. Güleç’in verdiği bilgiye nazaran fiyatlar daha borsalarda belirleniyor. Avrupa piyasasındaki fiyatların da kWh başına 12-13 sente yükseldiğini tabir eden Güleç, “Türkiye’de de benzeri fiyatlar var fakat döviz kurlarının durumu problemleri artıyor” dedi.
PAZARLIK OLANAĞI
Serbest tüketici modelliyle ilgili de yorum yapan Güleç, olağan koşullarda yeterli bir sistem olduğunu, tüketiciye pazarlık imkanı sağladığını, ticaretin kurallarının işlediğini belirtti.
