Atlas Okyanusu’nu Pasifik Okyanusu’na bağlayan dünyanın en kıymetli kanalları ortasındaki Panama Kanalı alarm veriyor. Bir yolcu uçağından geçilen imgelerde, kuraklık nedeniyle kanala giriş yapamayan ve körfezde bekleyen onlarca gemi olduğu ortaya çıktı. İklim krizinin neden olduğu gelişme, global ticaret krizi kaygılarını ortaya çıkardı. 1914 yılından 2002 yılına dek, yaklaşık 800 bin geminin geçtiği varsayım edilen Panama Kanalı’ndan her yıl 14 binden fazla gemi geçerken, 109 yıllık kanal tarihinde en kurak periyodun yaşandığı kaydedildi. Kanal vasıtasıyla taşınan yük ölçüsü 203 milyon tonu geçerken, yaşanacak muhtemel bir krizin ticaret zincirinde büyük bir kırılmaya sebebiyet vereceği düşünülüyor. 2021 yılında Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan Süveyş Kanalı’nda karaya oturan Evergreen isimli şirkete ilişkin Ever Given isimli dev yük gemisi 7’nci günde kurtarılabilmiş olay nedeniyle tedarik zincirinin aksaması sonrası dünya iktisadı büyük ziyan görmüştü.
80 kilometreden uzun su yolundaki kısıtlamalar, Orta Amerika bölgesindeki düşük yağışın akabinde geldi. Uzmanlar tarafından yapılan inceleme sonrası Panama Kanalı’ndan geçmek için bekleyen 200’den fazla ticari gemi olduğu ve su düzeyinin düşüklüğü nedeniyle geçişlerin yavaşladığı tabir edildi. 50 mil uzunluğunda ve işleyebilmesi için günlük 50 milyon galon suyun sirküle edildiği kanal, yağmurla besleniyor. Gereğince yağmur yağmadığı takdirde yetkililer kanaldaki trafiği yavaşlatıyor ve gemi geçişlerine sınırlama getiriyor. Kuraklık nedeniyle vuku bulan sorunun 20 gündür devam ettiği ve kanal idaresinin günlük gemi geçiş sayısını 32 ile sonlandırdığı kaydedildi.
Dünyanın en işlek ticaret geçitlerinden biri olan kanalda yaşanan tıkanıklık, çoklukla su yolunu kullanan şirketleri alternatif rotalar aramaya yöneltti. Kanal idaresinin aksama nedeniyle şimdiden 200 milyon dolardan fazla ziyan ettiği kaydedildi. Bunun kanal vasıtasıyla ticaretlerini sürdüren büyük şirketlere yansıtılacağı, yüksek tarife ile kanaldan geçen yahut alternatif rotalar üzerinden nakliyecilik maliyetindeki artışı göze alan şirketlerin, kelam konusu maliyeti pazara ve tüketiciye yansıtacağı öngörülüyor. Krizin kısa vadede çözülememesi halinde birçok kalem eserde fiyatların armasından ve global bir ekonomik krizin cereyan etmesinden telaş duyuluyor. 400 bin dolar olan geçiş fiyatı kriz nedeniyle 900 bin dolara kadar yükseldi.
Diğer yandan kanalda bekleyen gemilerin büyük bir çoğunluğunun Amerikan petrolünü Asya ve Avrupa pazarına taşıyan gemiler olduğu söz edildi. Kelam konusu gelişme, Ukrayna ile savaş halindeki Rusya ile yaşanan ihtilaflar sonrası güç arz sorununu çözemeyen Avrupa’da kış öncesi güç krizi tasalarını de körüklüyor. Uzmanlar kanalın, girildiği anda çıkışı olmayan bir rotaya sahip olduğunu, bu yüzden yaşanacak bir krizin haftalarca devam edebileceğini kaydetti. Kanaldaki bu aksamanın ilerleyen devirlerde tekrarlanmaması ismine da harekete geçildi. Kanal idaresi, önümüzdeki 10 yıl içinde 4 büyük ırmağın kanala bağlanması için 2 milyar dolar ödeyerek ABD Ordusu Mühendisler Birliği’ni görevlendirdi.
