İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Ziyadin Çakır, Fransa-Türkiye iş birliği ile TÜBİTAK tarafından da desteklenen proje kapsamında, hassas ara ölçen aygıtlarla Marmara Denizi tabanındaki hareketliliğin anlık olarak incelendiğini belirtti.
İTÜ’den yapılan açıklamaya nazaran, 17 Ağustos 1999’da saat 03.02’de meydana gelen ve yaklaşık 45 saniye süren 7,4 büyüklüğündeki zelzelenin üzerinden 20 yıl geçti.
Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan ve tüm Marmara’yı sarsan, İzmir ve Ankara’yı da etkileyen sarsıntıda 17 bin 480 kişi hayatını kaybederken 48 bin 901 kişi de yaralandı. Resmi bilgilere nazaran yüz binlerce konut ve iş yerinde hasar oluştu.
İTÜ’nün, Jeoloji ve Jeofizik mühendisliği kısımları ile Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsünde sarsıntı konusuna çok sayıda araştırma yapılıyor.
Açıklamada görüşlerine yer verilen, Marmara Denizi ve etrafında Kuzey Anadolu Fayı üzerine ulusal ve memleketler arası birçok projede hem yürütücü hem de araştırmacı olarak çalışan İTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Ziyadin Çakır, 17 Ağustos 1999 Marmara sarsıntısının akabinde Fransa-Türkiye iş birliği ile TÜBİTAK tarafından da desteklenen proje kapsamında, hassas aralık ölçen aygıtlarla Marmara Denizi tabanındaki fay hareketliliğin anlık olarak incelendiğini söz etti.
Prof. Dr. Çakır, fay üzerindeki tansiyonun her geçen gün arttığını belirterek, “Fayın iki tarafında yer alan Avrasya ve Anadolu levhaları manto üzerinde kesintisiz olarak birbirine zıt istikamette kayıp gitmekte ve fay üzerine tansiyonu arttırmaktadır. Bu nedenle vakit geçtikçe oluşacak zelzelenin büyüklüğü de nispeten artmaktadır.” sözlerini kullandı.
Depremin her an olabileceğini, lakin vaktinin belirlenemeyeceğini vurgulayan Çakır, Kuzey Anadolu Fayının Marmara Denizi içinde çoklu fay modüllerine ayrıldığını ve bu modüllerin kimilerinin zelzelelerin ilerlemesine mahzur olabilecek özelliği bulunduğunu kaydetti.
Çakır, bu nedenle beklenen Marmara zelzelesinde bu kesimlerin hepsinin birden tek zelzele olarak kırılma mümkünlüğünün düşük olduğunu vurgulayarak, “Tarihsel sarsıntı kayıtlarına baktığımızda Marmara Denizi’nde epeyce fazla zelzele meydana geldiği görülmektedir ki bu da fayın modüllü yapısının bir göstergesidir. Bu nedenlerden ötürü beklenen sarsıntının 7,3 büyüklüğünü aşacağını düşünmüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Ziyadin Çakır, 1939’dan itibaren batıya yanlışsız göç eden zelzeleler zincirinin bir sonraki merkezinin Marmara Denizi içinde olacağına kesin gözüyle bakıldığını söz ederek, şöyle devam etti:
“Bu nedenle günümüze kadar başta Fransız ve İtalyanlar olmak üzere birçok araştırma gemisi Marmara Denizi’ne gelip çoğunlukla İTÜ’lü araştırmacılardan oluşan takımlarla daha evvelden hiç yapılmayan birçok araştırmayı gerçekleştirdi. Hala deniz tabanında, Japonların, Fransızların ve Almanların çeşitli aygıtları bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarla fayın daha evvel bilinmeyen birçok yapısı ortaya çıkartılmıştır. Kara alanlarındaki sismoloji ağları sıklaştırılmış ve deniz tabanından gelen bilgilerle zelzelelerin yerleri daha hassas olarak belirlenmeye başlamıştır.”
Deprem uzmanları İTÜ’de buluşacak
İTÜ’nün 1999 sarsıntılarından sonra Marmara Denizi’nde yapılan çalışmalarda daima başı çektiğini belirten Prof. Dr. Çakır, açıklamasını şöyle tamamladı:
“İTÜ zelzele çalışmalarına günümüzde de bu hususta yapılan ulusal ve milletlerarası konferans ve çalışmalarla takviye sağlamaktadır. Örneğin 1999 sarsıntılarının 20. yılı olması münasebetiyle 15-18 Ekim 2019 tarihlerinde İTÜ’de memleketler arası iştirakli bir toplantı yapılacaktır. Sarsıntı çalışmalarında uzmanlığıyla tanınan birçok yabancı yer bilimci bu toplantıda buluşacak. Toplantıda, Marmara Denizi’nde günümüze kadar yapılan tüm çalışmalardan öğrendiklerimiz iştirakçilere aktarılacak ve beklenen zelzeleyle ilgili kıymetli bulgular sunulacaktır.”
Açıklamada, Faal Tektonik Araştırma Kümesi tarafından organize edilen konferansa yer bilimi alanında dünyaca ünlü akademisyenler Prof. John Dewey, Prof. Xavier Le Pichon ve Prof. Dan McKenzie’nin konuk konuşmacı olarak katılacağı kaydedildi.
