Renklerin beşerler üzerindeki ruhsal tesirleriyle ilgili olarak yıllar boyunca oldukça araştırma yapıldı. Ve bu bahis günümüzde huzurlu ve dingin bir ortama kavuşmak için konutunuzu nasıl döşemeniz gerektiğinden, karşı cinsin ilgisini nasıl çekebileceğinize ve sporda nasıl başarılı olabileceğinize uzanan çabucak hemen her alana taşındı. Lakin husus hâlâ sıcak.
Rochester Üniversitesi’nden Andrew Elliot ile Daniela Niesta tarafından yapılan bir araştırmada, kendilerine sadece birkaç saniyeliğine gösterilen bayan fotoğrafları, beyaz yerine kırmızı bir fonla sunulduğunda, erkek deneklerin bayanları “daha çekici” ve “cinsel açıdan daha albenili” olarak değerlendirdiklerine şahit olundu. Ne var ki, fon renginin bayan deneklerin öteki bayanların çekiciliğiyle ilgili algılarında bir farklılık yaratmadığı görüldü. Araştırmada şu sonuca varılıyordu:
İnsan ve insan dışındaki tüm erkek primatlar kırmızıya reaksiyon veriyorlar… Erkekler bayanlara niyetli, kılı kırk yaran ve ustalıklı bir biçimde reaksiyon verdiklerini sansalar da, en azından bir dereceye kadar, seçim ve tercihlerinde ilkel oldukları görülüyor.
Kimilerine nazaran bu sonuç, bayanların (ve de erkeklerin) kendilerini karşı cinse beğendirmek için bilinçaltından ustalıklı bir biçimde yararlanmaları gerektiği manasına geliyordu. Fakat kırmızı giysinin kendisi değil, birinci anda göze çarpmayan kırmızı saat kayışı çok daha tesirli oluyordu.
Kırmızı renk tıpkı vakitte hayvanlar dünyasının erkek üyeleri ortasında başatlığın da evrimsel bir simgesiydi ve bu simge görünürde beşerler için de geçerliydi. Durham Üniversitesi’nden Russell Hill ve Robert Barton tarafından yapılan bir araştırma spor müsabakalarında kırmızı forma giyenlerin üstün gelme mümkünlüğünün kırmızı giymeyenlere kıyasla daha yüksek olduğunu ortaya koyuyordu.
Doğanın uyarısı
Doğal olarak, kırmızı rengin biyolojik ve sembolik çağrışımları sırf hükümran olma ve cinsellikle sonlu değil. Kırmızı, tıpkı vakitte tehlike ve ihtar ile de ilintili bir renk. Rochester Üniversitesi’nden Andrew Elliott ve arkadaşları tarafından yapılan bir öteki çalışmada da kırmızı rengin çocukların imtihanlardaki muvaffakiyetini nasıl etkilediği araştırıldı. Araştırmacılar kendilerinden beş dakika boyunca söz bulmacaları çözmeleri (harflerin yerini değiştirerek sözcükler oluşturma) istenen çocuklardan iştirak numaraları kırmızı renkte olanların ortalama 4.5’ten az bulmaca çözdüklerine, iştirak numaraları yeşil ya da siyah olanlarda bu oranın 5.5’in üzerinde olduğuna şahit oldular. Elliott ve arkadaşları IQ imtihan kitapçığının kapak rengi kırmızıya dönüştürüldüğünde çocukların muvaffakiyet seviyelerinde bir düşüş olduğunu da gördüler.
EEG taramalarından yararlanarak arka arda yapılan beyin aktifliği ölçümleri de kırmızı kapaklı imtihan kitapçıklarıyla çalışanların sağ frontal loblarındaki aktiflik seviyesinin yeşil ya da gri kapaklılarla çalışanlardan görece daha yüksek olduğunu ortaya koyuyordu.
Özetle, tüm bu bulgular muvaffakiyet bağlamında kırmızıdan yararlanırken çok ihtimamlı davranmak gerektiğine ve renklerin davranışlar üzerinde değerli tesirler yaratan son derece ustalıklı bir çevresel gösterge fonksiyonunu görebileceğine işaret ediyor.
Derleyen: Rita Urgan
‘Wear red, get noticed’-and othe subtle psychological ways colour affects us The Conversation/
