Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, bayanlarda sık görülen kalp hastalıklarına ait bilgiler verdi.
Prof. Dr. Boztosun, “Tüm dünyada kalp hastalığı en değerli mevt sebebi olduğu üzere, bayanlarda da bir numaralı vefat nedenidir. Lakin bayanlara çoklukla erkekler kadar çabuk kalp hastalığı teşhisi konulamaz. O yüzden, bayanların ‘sessiz’ kalp hastalığına sahip olma ihtimali erkeklerden daha fazladır, yani semptomları yoktur.
Kadın semptomları erkeklerin semptomlarından farklı olabileceğinden, birinci başta tabipler bayanlarda kalp hastalığını fark edemeyebilir. Bayanların, teşhis edilmesi daha sıkıntı olabilen kimi kalp hastalıklarına sahip olma ihtimali erkeklerden daha fazladır. Teşhiste gecikme, kalp krizi üzere önemli sıkıntıların önlenmesine yardımcı olabilecek birinci müdahalede gecikme manasına gelebilir. Bu nedenle kalp hastalığı riskinizi, bayanlardaki semptomları ve kalbinizi nasıl sağlıklı tutacağınızı öğrenmek önemlidir” diye konuştu.
‘KADINLARIN KALP ODALARI DAHA KÜÇÜK’
Araştırmacıların, kardiyovasküler sistemde cinsiyete bağlı birçok farklılık bulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Bilal Boztosun, şöyle devam etti: “Genellikle mikroskobik seviyede olan bu karmaşık farklılıklar, bayan ve erkeklerin kalp hastalığını nasıl yaşadıklarını etkileyebilir. Örneğin; bayanların daha küçük kan damarları ve kalp odaları vardır. Karıncıklarının duvarları da daha incedir.
Kadınların daha az kırmızı kan hücresi vardır. Sonuçta bayanlar rastgele bir vakitte gereğince oksijen alamazlar yahut taşıyamazlar. Yükseklik yahut beden konumundaki değişiklikler (yattıktan sonra süratle ayağa kalkmak gibi) bayanları erkeklerden daha fazla tesirler. Bayanların kan basıncında ani düşüşler yahut bayılma ihtimali daha yüksektir. Bayanlarda östrojen ve progesteron, erkeklerde ise testosteron baskındır. Bu hormonlar kalp ve genel sıhhatin birçok istikametini etkileyebilir.”
‘DERŞN ACI KIRIK KALP SENDROMUNU TETİKLER’
Prof. Dr. Bilal Boztosun, bayanlarda sık görülen kalp hastalıklarını şu halde açıkladı: “Kadınlar her türlü kalp hastalığına yakalanabilir. Erkeklerde olduğu üzere bayanlarda da en sık görülen kalp hastalığı çeşidi koroner arter hastalığıdır. Fakat daha az yaygın olan lakin bayanları erkeklerden daha sık etkileyen kimi kalp hastalığı cinsleri vardır.
Koroner mikrovasküler hastalık, kalbin en küçük damarlarında kan akışını engelleyen spazmlardan kaynaklanan göğüs ağrısı durumudur. Çoklukla dinlenme yahut rutin aktiviteler sırasında olur. Bu önemli durum, kalp krizi yahut öbür kalp hastalıkları geçirme riskinizi artırır. Daha küçük damarlardaki tıkanıklıkları görüntüleme testlerinde görmek daha sıkıntı olabileceğinden, bu tipi teşhis etmek daha sıkıntı olabilir. Kırık kalp sendromunda güçlü göğüs ağrısı yahut kalp krizi üzere görünen öbür belirtilerdir. Derin üzüntü, öfke yahut şaşkınlık üzere güçlü hislerin geriliminden kaynaklanır. Sağlıklı olsanız bile olabilir.
Çoğunlukla menopozdan sonra bayanları tesirler ve çoklukla kalıcı bir hasara neden olmaz. Varyant anjina ise kalp atardamarlarındaki spazmlardan kaynaklanan ender bir şiddetli göğüs ağrısı çeşididir. Ağrı çoklukla uyku sırasında bir nizamda olur. Varyant anjina nadiren kalp krizine neden olur.”
‘BU FAKTÖRLER RİSKİ ARTIRIYOR’
Kadınlarda kalp hastalığına yakalanma riskinin arttığı durumları Prof. Dr. Boztosun, şöyle kıymetlendirdi: “Kadınlar her yaşta kalp hastalığına yakalanabilir, lakin menopozda, adetleriniz durduktan sonra, çoklukla 55 yaşına gelindiğinde riskiniz artar. Menopozdan evvel bedeniniz kalp hastalığına karşı korunmaya yardımcı olan daha fazla östrojen üretir. Bu nedenle bayanlarda çoklukla erkeklerden 10 yıl sonra kalp damar hastalığı gelişir.
Menopoz sırasında ve sonrasında östrojen düzeyleri düşer ve kalp hastalığı riskiniz artar. Adetleriniz 40 yaşından evvel kesilirse, riskiniz misal yaşta olan başka bayanlara nazaran daha yüksek olacaktır. Ayrıyeten anne yahut kız kardeş 65 yaşından evvel, baba yahut erkek kardeş 55 yaşından evvel kalp hastasıysa yeniden risk yüksektir. Riski artıran öteki durumlar ise; gestasyonel diyabet, anemi ve yüksek tansiyon üzere hamilelik sırasındaki meseleler, hormonal doğum denetiminin kullanımı, endometriozis, polikistik over sendromu, enflamatuar ve otoimmün hastalıklar, metabolik sendrom, gerilim, tasa yahut depresyon üzere ruh sıhhati problemleri, fizikî aktivite eksikliğinden kaynaklanan sıhhat sıkıntıları, obezite yahut fazla kilolu olmak, düşük HDL kolesterol düzeyleri, sigara kullanımıdır.”
‘EGZERSİZ DIŞI DİNLENME SIRASINDAKİ AĞRILARA DİKKAT’
Prof. Dr. Boztosun, bayanlarda kalp hastalığı belirtileriyle ilgili şu bilgileri verdi: “Göğüste donuk, ağır yahut keskin olabilen ağrı yahut rahatsızlık, boyun, çene, boğaz, üst karın yahut sırtta ağrı, mide bulantısı ya da kusma, olağandışı yorgunluk, fizikî aktivite sırasında nefes darlığı görülebilir. Koroner arter hastalığı olan bayanların antrenman sırasında değil, dinlenirken yahut günlük aktiviteler yaparken göğüs ağrısı çekme ihtimali erkeklerden daha fazladır. Ayrıyeten zihinsel gerilimden ötürü göğüs ağrısı hissetme ihtimalleri erkeklerden daha fazladır. Bayanlarda kalp krizi belirtileri de erkeklerden farklı olabilir.
Göğüs ağrısı her iki cinsiyette de en sık görülen şikayettir. Ezme yahut sıkma üzere hissedilebilir. Fakat bayanların göğüs ağrısı çekme ihtimali erkeklerden biraz daha azdır. Kalp krizleri ekseriyetle sinemalarda gördüğümüz ani, dramatik olaylara benzemez. Semptomlar hafif yahut güçlü olabilir. Yavaş başlayabilirler. Durabilir ve sonra geri gelebilirler. Birçok risk faktörü tedavi ile önlenebilir yahut yönetilebilir. Bayanların (ve herkesin) denetim altına almak için hedefleyebileceği en kıymetli 7 risk yüksek kan basıncı, yüksek kolesterol, yüksek kan şekeri, idman eksikliği, sıhhatsiz diyet, çok kilolu yahut obeziteye sahip olmak, sigara içmek. Ülkü olarak, erken önlemler, alışkanlıkların oluşmaya başladığı erken çocukluk periyodunda başlar. Fakat 20’li ve 30’lu yaşlarındaki yetişkinler, kalp sıhhatlerine dikkat ederek ve risklerini azaltmak için çalışarak sağlıklı bir hayata sahip olmak için büyük bir fark oluşturabilirler.”
