Kahraman, geçen yıl haziranda İstanbul’u ve Güney Marmara’yı etkileyen harika hücreli fırtınanın, bu hafta sonu İstanbul’da yaşanan sağanakta tesirli olmadığını söyledi.
Hücresel formda görülen konvektif yağışların 10-20 kilometre genişliğinde bir alanda tesirli olduğunu belirten Kahraman, şöyle devam etti:
“Buna hücre diyoruz. Harika hücreler az görülür. Yükselen hava döner. 8-10 kilometre çapında dönen bir siklondan kelam ediyoruz. Cumartesi günü İstanbul’da yaşanan bu tip bir hadise değil, orta ölçekli konvektif sistem denilen bir yapıydı. Yani birden fazla hücrenin bir ortada bulunmasıyla oluşan sağanak. Bunlar Türkiye’de çok sık görülen yapılardır. Sel yaşanmasının esas nedeni, havada çok nem olması. Kıyı bölgelerde deniz sıcaklıklığı mevsim normallerinin biraz üzerinde. Karadeniz’in tamamı olağanın üzerinde sıcak. Bu da daha fazla buharlaşma, atmosferde su buharına neden oluyor. Bunlar saatte 20-50 kilometre süratle hareket ederler. Geçtikleri yerlerde süratle kısa periyodik olarak geçerler. Yaz sağanakları bu nedenle kısa müddetli görülür. Bazen atmosferdeki rüzgar şartlarından kaynaklı olarak bu hücreler çok yavaş hareket ederler ya da sabit kalırlar. Bu durumda en çok yağışı bıraktığı bölgede fazla yağış, lokal olarak görülebiliyor. Bu durumlar sele neden oluyor.”
Türkiye’de evvelce beri sel olaylarının meydana geldiğini, mevcut iklimin esasen sellere neden olduğunu tabir eden Kahraman, global iklim değişikliğiyle bu tıp olayların sıklığında ve şiddetinde artış görüldüğünü kaydetti.
Kahraman, selin yol açacağı ziyanlardan kurtulmak için de uygun altyapı ve kent planlaması gerektiğini söyledi.
“Atmosferdeki kararsızlıklar fırtına oluşturuyor”
İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros da hücreli fırtınaların genel olarak yer yahut su yüzeyinin sıcak, üst düzeylerin çok soğuk olması sonucu atmosferdeki kuvvetli kararsızlıklar sonucu meydana geldiğini belirtti.
Düşey istikamette inici ve yükselici hava hareketleri yaşandığını lisana getiren Toros, şöyle konuştu:
“Nem, kararsızlık, kaldırma kuvveti ve rüzgar alanlarının derecesi ve dikey dağılımına bağlı olarak sıradan, çok hücreli yahut üstün hücreli fırtınalar biçiminde 3 farklı kümeye ayrılır. Sıradan fırtınaların ömrü 30-60 dakikadır. Fırtına çoklukla şiddetli değildir. Çok hücreli fırtınalar ise farklı kademelerdeki hücre kümesi ile gelişirler. Şiddetli yahut şiddetsiz olabilirler. Üstün hücreli fırtınalar, gök gürültülü fırtına tipleri ortasında en şiddetli olanıdır. Kuvvetli rüzgarlar ve büyük dolular üretebilirler. Genel olarak yer yahut su yüzeyinin sıcak ve üst düzeylerin çok soğuk olması sonucu atmosferdeki kuvvetli kararsızlıklar sonucu oluşurlar.”
Toros, çok hücreli fırtınaların muhteşem hücre kadar tesirli olmadığını lakin geçiş güzergahında kesikli ve daha uzun sürebildiğini lisana getirerek, kısa müddette çok kuvvetli yahut şiddetli yağışların (yağmur, dolu, kar) meydana gelen muhteşem hücre fırtınasının daha çok yeryüzünün sıcak olduğu bahar ve yaz aylarında görüldüğünü anlattı.
Süper hücrelerin oluşmasında yeryüzü sıcaklığının kıymetli olduğunu belirten Toros, global ısınma ve kentler üzerinde ulaşan kent ısı adasının bu çeşit fırtınalarda tesirli olduğunu kaydetti.
