Mayıs 2018’de 3 milyon 136 bin olan mevsim tesirinden arındırılmamış dar tarifli işsiz sayısı Mayıs 2019’da 1 milyon 21 bin artarak 4 milyon 157 bine yükseldi. Mevsim tesirinden arındırılmamış işsizlik oranı bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran 3.1 puan artarak yüzde 12.8 olarak gerçekleşti.
Mevsim tesirinden arındırılmış işsizlik hem aylık hem yıllık olarak tırmanmaya devam ediyor. Mayıs 2018’de yüzde 10.6 olan mevsim tesirinden arındırılmış işsizlik oranı, Mayıs 2019’da yüzde 14’e yükseldi. Bu oran Nisan 2019’da yüzde 13.8 idi. Mevsim tesirinden arındırılmış işsiz sayısı geçen yılın birebir ayına nazaran 1 milyon 112 bin artışla 3 milyon 415 binden 4 milyon 527 bine yükseldi. Analistlere nazaran, ekonomik aktivitedeki zayıf seyir mevsimsellikten arındırılmış işsizlik datalarına tarihi doruğa yükseliş olarak yansıyor. Ekonomistler işsizlikte kalıcı düşüş için ekonomik aktivitede kalıcı bir toparlanmaya gereksinim olduğunu belirtiyorlar.
Tarım, turizm ve inşaat üzere dalların mevsim tesirleri hariç tutulduğunda işsizliğin hem oransal hem de sayısal olarak tırmanmaya devam ettiği görülüyor. Fiyatsız aile emekçilerinin ağır olduğu tarım dalı hariç tutulduğunda işsizlikte sert bir artış gözleniyor. Mayıs 2018’de yüzde 12.6 olan mevsim tesirinden arındırılmış tarım dışı işsizlik Mayıs 2019’da yüzde 16.2’ye yükseldi.
İşgücüne iştirak düştü
İşgücü, mayısta geçen yılın tıpkı devrine nazaran 152 bin kişi artarak 32 milyon 426 bin şahsa ulaşırken, işgücüne katılma oranı 0.4 puan azalarak yüzde 52.9 olarak gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Mayıs 2019 devri Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına nazaran, Mayıs 2019 periyodunda bayanların tarım dışı işsizlik oranı Nisan 2019’a kıyasla değişmeyerek yüzde 20.5 düzeyinde sabit kaldı. Erkeklerin işsizlik oranı ise 0.3 yüzde puan artarak 14.5’e yükseldi. Mayıs 2019 devrinde Nisan 2019 devrine kıyasla bayan işgücünde 44 bin kişilik bir düşüş dikkat çekti. Bayan işgücünde düşüşlerin ender gözlemlendiğini hatırlatmak gerekir. Erkek işgücünde ise yalnızca 5 binlik artış görüldü. Bu periyotta erkek istihdamında 53 bin gerileme, bayan istihdamında ise 32 binlik bir azalma görüldü. Tarım dışı işsizlik oranlarındaki toplumsal cinsiyet farkı yüzde 6.0 puana geriledi.
GENİŞ TARİFLİ İŞSİZ 7 MİLYONA DAYANDI
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından hesaplanan geniş tarifli işsiz sayısı Mayıs 2018’de 5 milyon 707 bin iken Mayıs 2019’da 1 milyon 183 bin artışla 6 milyon 890 bin oldu. Geniş tarifli işsizlik oranı Mayıs 2019’da yüzde 19.8 olarak hesaplandı.
Mevsim tesirinden arındırılmış genç işsizliği Mayıs 2018’e nazaran 6 puan artarak yüzde 19.5’ten yüzde 25.5’e yükseldi. Böylelikle her dört gençten biri işsiz durumda.
Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin sayısı Mayıs 2019’da 2 milyon 803 bin olarak tespit edildi.
KRİZ DEVRİNDEN DE BETER
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, iktisatta gerçek işsizlik oranının son bir yılda 3.5 puan artarak yüzde 21.9 düzeyine çıktığına işaret etti. Öztrak, “Asıl dikkat cazip olan resmi işsiz sayısındaki yıllık artışın son 6 aydır her ay 1 milyonun üzerinde gerçekleşmesidir. Türkiye, bu türlü bir durumu iktisadın yüzde 4.7 daraldığı 2009 global krizinde bile deneyim etmedi” diye konuştu.
Öztrak, iktidarın “Ekonomi şahlanışa geçti” ve “Türbülans sona erdi” üzere gerçeklerle ilgisi olmayan gayri önemli telaffuzlarına rağmen şahlanışa geçenin işsizlik olduğuna işaret etti. Öztrak, mayıs ayında mevsim tesirlerinden arınmış işsizliğin yüzde 14 ile 2005’ten bu yana en yüksek düzeye çıktığını tabir etti.
Öte yandan, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın derlediği datalara nazaran, yılın ikinci çeyreğinde toplam kamu istihdamı geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 10,6 artarak 4 milyon 570 bin kişi oldu.
GCM Yatırım ekonomisti Enver Erkan, işsizlikte ekonomik faaliyetteki zayıf seyir nedeniyle süratli bir düşüş beklenmemesi gerektiğini belirterek, “Temmuzda işsizlikte tekrar yükseliş bekliyoruz. İşsizlik yıl sonuna yanlışsız tekrar yüzde 14’lere çıkar” dedi.
