İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu devraldığı vahim mali tabloyu dün açıkladı. Milyarlarca lira borcu olan belediyenin kasasında 7 milyon TL kaldığı ve 5,8 milyar TL vadesi geçmiş ve ödenmemiş borcu olduğu belirtildi. İmamoğlu 2015’ten beri belediye gelirlerinde rastgele bir artış olmadığını lakin buna karşın yatırıma yönelme olduğunu belirterek “Yani olmayan parayı yatırmışlar. Sonra da yatırımların yavaş ilerlemesi, kur farkından ötürü maliyetlerin katlanarak artmasıyla bütçeye çok ağır bir yük binmiştir. Buna yatırım denmez, buna ‘batırım’ denir” dedi.
Saraçhane’deki İBB binasında dün Temmuz ayı meclis toplantılarının birincisi tartışmalar eşliğinde gerçekleşti. Toplantıda İmamoğlu’nun “Meclis toplantılarını iki günde toparlayabiliriz” kelamı tartışıldı. AKP Küme Sözcüsü Faruk Gökkuş Eylül ayında gerçekleşecek meclis toplantılarının 5 gün olmasına ait teklifini sundu. İmamoğlu, meclis toplantılarının başkanlık tarafından belirlenebileceğine dikkat çekerek mevzuatı okudu. İmamoğlu daha sonra, “Beş gün boyunca toplanacak diye bir kural yok. Bunu belirlemek de sizin hakkınız değildir. Bence beş gün boyunca toplanmasına, belediye koridorlarının kulise dönmesine gerek yok. Gündem bittiyse toplantıyı sürdürmenin manası yok” dedi. Tartışmaların akabinde İmamoğlu teklifin kanuna uygun olmadığını belirterek oylama yapmadı. Bunun üzerine AKP Küme Başkanvekili Tevfik Göksu, İmamoğlu hakkında cürüm duyurusunda bulunacaklarını söyledi.
‘Mirasyedi bütçesi’
İmamoğlu, İBB’nin mali durumuyla ilgili bir sunum yaptı. İmamoğlu “İBB Meclisi’nin onayladığı bütçe, gerçek gelirler ve gerçek gereksinimlere nazaran yapılmış bir bütçe değildir. Planlanan bütçeye nazaran gelirlerle masraflar ortasında eski parayla 3.2 katrilyon liralık, yeni parayla 3.2 milyar liralık fark vardır. Paranın, emeğin, üretimin, hak ederek kazanmanın kıymetini, kıymetini bilen hiç kimse, kendi bütçesini bu anlayışla yapmaz. Bu, sırtını merkezi hükümete yaslamanın, sorgulanmadığını bilmenin rahatlığı içinde hazırlanmış, tam bir mirasyedi bütçesidir’ dedi.
İmamoğlu bütçenin yapılırken 7-8 milyarlık bir fon bulunması öngörülmüş, lakin bu yıl içinde rastgele bir kredi ya da fon yoluyla borçlanmaya gidilmediğini anlatarak kelamlarına şöyle devam etti:
“Kasada vergi ve maaşlar için para bırakmak gerekirken, Belediyeyle iş yapmış bireylerin geçmişe dair borçlarını kapamak öncelenmiştir. Bütçeyi yöneten aklın ve ahlakın, 16 milyon İstanbullu’yu öncelemediği apaçık ortadadır. Her ne kadar planlanan bütçede gelir sarfiyat farkı 3,2 milyar lira olsa da, toplam gelirler birinci altı ayda planlanandan 2 milyar TL daha az gerçekleşmiş durumda. Bu farkın yıl sonunda en az 4 milyara ulaşacağı görülüyor. 4 milyar TL’lik gelir kaybına karşılık masrafları düşürmek gayesiyle hiçbir çalışma yapılmamış olduğu için masraflarda bir gerileme olmayacak. Bu nedenle bütçe açığımız an prestijiyle 7,2 milyar liradan az değildir. İstanbul Belediyesi’nin gelirleri ve masrafları ortasındaki fark, 2008 krizinde bile bu kadar açılmamıştı. ‘
İBB idaresinin seçim vakitlerinde mevcut hükümeti korumak istediğini belirten İmamoğlu, “Ekonomik krizi yönetemeyen hükümetin daha fazla zorlanmaması için, yükü vatandaşın sırtına yüklemiştir” dedi. İmamoğlu fiilen 7,2 milyar olan gelir-gider farkı, evvelce alınmış olan kredilerin ödemesiyle birlikte 9,8 milyara kadar çıkacağını söz etti. İmamoğlu 2015’ten beri belediye gelirlerinde rastgele bir artış olmadığını lakin buna karşın yatırıma yönelme olduğunu belirterek “Yani olmayan parayı yatırmışlar. Sonra da yatırımların yavaş ilerlemesi, kur farkından ötürü maliyetlerin katlanarak artmasıyla bütçeye çok ağır bir yük binmiştir. Buna yatırım denmez, buna ‘batırım’ denir. İstanbul Belediyesi istikrarlı bir biçimde batırılmaktadır. Bu gidişatı durduracağız” dedi.
İlk 6 aylık müddette devletten beklenenden çok daha az gelir geldiğini söyleyen İmamoğlu özetle şöyle devam etti:
“Yani, birinci 6 ayda devlet İBB’ye ödemesi gereken tüm sayıları ödememiştir. Ayrıyeten iştiraklerden beklenen kar hisseleri da şirket performanslarının çok üzerinde öngörülmüş ve performaslarını artırıcı hiçbir stratejik adım atılmaması nedeniyle karlılıklar tabana vurmuştur. Bütün bunlar İBB’nin hizmetlerini aksatmasına neden olmuştur. İBB elindeki gayrimenkulleri satarak durumu yönetim etmeye çalışmaktadır. Günü kurtarma zihniyeti İstanbul’un geleceğini ipotek altına almaktadır.”
‘Hile yapmışlar’
İmamoğlu ayrıyeten İBB idaresinin sarfiyatların birçoklarını öteleyip yüzde 60’ını ikinci altı aya bıraktığını açıklayarak “Gider bütçesinin 1,7 Milyar TL’lik yedek ödeneğinin tamamının birinci altı ayda tüketildiğini tespit etmiş bulunuyoruz. Bugün burada hakikat adımları atmaz, gereken kararları almazsak, yakın gelecekte masraf bütçesinde revizyonlar yapılması gerekecektir” dedi. İmamoğlu İBB’nin finansal yapısının neden bu kadar bozulduğuna ait tespit ettikleri 7 nedeni anlatarak özetle “Hile yapılmış, kamu maliyesinin bilinen tüm kuralları çiğnenmiş ve fecî bir israfa yol açılmış. Örneğin, olağanda Temmuz ayında kullanılacak olan Maliye katkı hissesi İBB’ye, ülke tarihinde birinci kez, 15 gün evvel, yani biz idareye gelmeden evvel ödenmiş! Maliye’den gelen ve Temmuz ayında kullanılması gereken 980 Milyon liralık tüm nakit 1 hafta içerisinde kullanılıp bitirilmiş” diye konuştu.
Kasada 7 milyon lira var
İBB’yi devraldığında kasasında yalnızca 7 milyon TL olduğunu açıklayan İmamoğlu “Buna karşılık, kasa teslim alındığında 5,8 milyar TL vadesi geçmiş ve ödenmemiş ödeme bekliyordu. (Müteahitlere, şirketlere, iştiraklere, firmalara, şahıslara) Bu 5,8 milyarlık vadesi geçmiş borcun 1,5 milyarlık kısmı iştiraklere olan borçtur. İştirakler ödeme alamadıkları için taşeronlara ödeme yapamıyor. Bu ise hizmetlerde aksaklıklara neden oluyor” diye konuştu. İBB’nin borç yükünün 2014 yılında 7,6 milyar TL iken, 3.8 kat artarak 2019 yılının birinci altı ayında 28,8 milyar TL olduğunu belirten İmamoğlu, “Ancak belediyenin hizmetlerini yerine getirebilmesi, çalışanların maaşlarının ödenebilmesi için bütçede öngörülen en az 3,2 milyar TL’lik ek finansman gereksinimi bulunmaktadır. Ayrıyeten 28 milyar TL’lik borç kadar da gelecekte ödenecek olan, muahedesi imzalanmış yatırım projeleri bulunmaktadır. Plansız, hesapsız yatırımlarla ağır taahhütlerin altına girilmiştir. Aralık sonuna kadar beklediğimiz gelirlerin toplamı 6,2 milyar liradır. Meğer ki Aralık sonuna kadar yapılması gereken ödemelerin toplamı 10,7 milyar liradır. Ayrıyeten, vadesi geçmiş borçlar toplamı ise 5,8 milyar TL’dir” diye konuştu.
İmamoğlu ‘Mevcut 28,8 milyar TL gerçekleşmiş borcun yanı sıra; devam eden, ihalesi ve mukavelesi yapılmış projelerden kaynaklanan yükümlülüklerle birlikte toplam yükümlülüğümüz 52 Milyar TL’ye ulaşmaktadır’ tabirlerini kullandı.
Belediye meclis üyelerine davette bulunan İmamoğlu son olarak borçlanma yetkisi talep ederek “Ortaya çıkan toplam net borçlanma muhtaçlığı 7,2 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu sayıya kredi geri ödemelerini de eklersek, gerçek borçlanma gereksinimi 9,8 milyar TL’ye ulaşmaktadır. Ama, biz öncelikle alacağımız aktif önlemlerle borçlanma muhtaçlığını azaltmayı planlıyoruz. Maksadımız 9,8 milyar TL yerine 6, 5 milyar TL’lik bir borçlanma ile bütçe maksatlarını tutturmaktır. Mevcut kaidelerde bu kıymetli bir bütçe başarısı olacaktır. Biz bu meclisten bu borçlanma muhtaçlığının en az 2,2 Milyar TL’si için, bakiyesi için Eylül meclisinden onay almayı planlıyoruz’ diye konuştu.
İmamoğlu’nun sunumunun akabinde kelam alan AKP Küme Başkanvekili Tevfik Göksu, “Bu kadar uzun uzun anlatmanıza gerek yoktu. Bize gelip anlatsaydınız ‘evet’ derdik. Acil gereksiniminiz varmış. Biz borçlanma yetkisi talebinize şimdiden ‘evet’ diyoruz” diye konuştu.
