Alamos Gold isimli Kanadalı şirketin Kazdağları’nda altın ocağı için 195 bin ağacı katletmesi ve siyanür ile altın arama çalışmaları yapmasına karşı başlatılan Su ve Vicdan Nöbeti güçlenerek devam ediyor.
İda Dayanışma Derneği Lideri Ekrem Akgül, süreçte yaşananları ve madenin bölge ekosistemine vereceği ziyanları Birgün gazetesinden Anıl Karaca’ya anlattı.
Akgül, Kazdağları’nda yaşananları şu sözlerle özetledi:
Coğrafya olarak Kazdağları ekosisteminin içindeyiz, bu dağların her birinin başka farklı ismi var; fakat bu dağların içinde en yüksek olanının ismi ‘Kazdağı’. Münasebetiyle “Maden Kazdağı’nda değil, biz Kazdağı’nı kazmıyoruz, Kazdağı’nın içinde aramıyoruz” diye bir polemik yayılıyor. Hayır, maden bu ekosistemin içinde, bu ekosistem bir bütün. Şurada İkivadi daha düne kadar yemyeşil örtülerle, ormanla kaplıyken şu anda ekosistem yaralandı. Bir canlı hayat varken artık hayat kalmadı.
Bu dağlarda en büyük ruhsat alanına sahip şirketler olan Alamos Gold ve yerli ortağı Doğu Biga Madencilik, buraya 2009’da geldi. 2010’dan itibaren fizibilite başladı; sondajlar, ÇED süreçleri, müsaadeler, bürokratik işlemler… 2017’ye kadar bu süreç devam etti. Ben Çanakkale İDA Dayanışma Derneği lideriyim. Çabucak mahkeme sürecini başlattık, itiraz ettik. Evvel “ÇED gerekli değildir” diye küçücük bir alan gösterdiler, sonra o alanı giderek büyüttüler.
“PATLATMA SIRASINDA AĞIR METALLER AÇIĞA ÇIKACAK”
Şurası 613 hektardır. 613 futbol alanı, halk ortasında. Cevher, Balabantepe’de. 26 milyon ton cevher var. O cevhere ulaşana kadar bu dağ patlatılacak. 10’ar metre aralıklarla dinamit delikleri yapılacak ve eksiksiz patlatılacak. 46 milyon ton kadar içinde cevher olmayan kaya patlatılacak. Bunlarda cevher yoksa da içindeki ağır metaller açığa çıkacak.
“SİYANÜR KULLANILMAMASI MÜMKÜN DEĞİL”
Bakanlık “Siyanür kullanılmayacak” diyor, mümkün değil. Siyanür, Türkiye’deki altın madenlerinin yüzde 99’unda kullanılır, bir tek Artvin’de kullanılmıyor. Bu, cevherin yapısına bağlı. Türkiye’nin bütün madenlerinde cevher, mikroskobik büyüklükte, tanecikli yapıda olduğu için kesinlikle siyanürde eritiliyor. Bu siyanür, etkin karbona, yani Hindistan cevizi kabuğundan yapılmış mangal kömürüne emdiriliyor. Sonra elektrolize tabi tutuluyor. Anot ve katot kutuplarda maden, yani altın birikiyor. 1200 derecede de eritilip kalıplanıyor.
“SİYANÜR BİR SEFER SUYA KARIŞTIĞINDA GERİ DÖNÜŞÜ YOK”
Konteynerlerin orası şantiye, oradan itibaren bu tarafa akan bütün dereler, bütün derecikler, yağmur suları Atikhisar’ı besliyor. Atikhisar’ın su toplama havzası burası. Barajın uzak muhafaza aralığının 4 kilometre üstündeyiz. Hasebiyle burada ne kadar yağmur suyu, dere varsa hepsi oraya gidiyor. Ve Çanakkale’de öbür bir su kaynağı da yok. Hem kullanma, hem içme suyu açısından burarı Çanakkale için tek. Bahçesini sulayan da hayvanına su veren de burayı kullanıyor. Tıpkı vakitte çeşmeden de akan suyu içebiliyordunuz, arıtılması kolaydı. Bu türlü bir kaynak, geleceğe bağlı olarak harikulade bir riske maruz kalıyor. Bu gelecek, 100 yılı aşan bir gelecek. Siyanür bir sefer bu sulara karıştığında bunun geri dönüşü yok. Toprak için de o denli.
“ARTIK HER YAĞMURDA DERELERDEN SÜLFÜRİK ASİT AKACAK”
Siyanürle yıkanan toprak, içinden maden alındıktan sonra getirilip 500 metre çapında çukurlara atılıyor. Yağan yağmurla yeraltı ve yerüstü sularına karışıyor. Daima, kesintisiz bir kirlilik hâli. Güneş açtı, hidrojen, siyanür olarak buharlaşıyor. Cevhere ulaşana kadar çıkan kayalar demiştim ya, ekonomik olmayan kayalar. Civa, kurşun, arsenik üzere hususlar şu an o kayaların içinde bağlı; fakat patlatıldığı zaman… Bakın şurada sülfürleşme başladı sarı sarı. Buna ‘asit-kaya direnajı’ deniyor madencilikte. Biliyorsunuz yağmur, sülfürle birleştiğinde ‘sülfürik asit’ olur. Artık her yağan yağmurda artık sülfürik asit akacak derelerden. Bu kaçınılmaz bir sonuç.
Bunun ardından arsenik çözülecek. Arsenik de en büyük sıvı, su kirleticisidir. Çok uzun vadeli bir risk, artık burası büsbütün yok olmuş. Çanakkale’nin burada bir iktisadı var. Türkiye’nin yaş meyve zerzevat muhtaçlığının yüzde 9’unu karşılar burası, bu üretim buradaki sulardan beslenirdi.
“BURADAN SONRA SIRA AĞRIDAĞI’NDA”
Bu projenin art tarafında, Çan hudutlarında bir proje daha var. Buradan çok daha büyük. Burada 6 yıla yayılan bir süreçte 514 bin ons altın işlenecek. Ağıdağı’nda bu ölçü 1 milyon 150 bin ons’a çıkıyor. Buranın iki buçuk katı kadar. Burası 550 metre, orası 960 metre. Ağıdağı, 960 metreden 600 metreye indiriliyor, “ÇED olumlu” kararı var. Bundan sonra sıra orada, orası Kazdağları’na daha yakın.
EN KÜÇÜK SARSINTIDA TOPRAĞA DAHA ÇOK ZİYANLI UNSUR KARIŞACAK
