Gürer Aykal genç dinleyicelere verdiği kıymeti Ankara da CSO yu daima yönettiğim vakit cuma ve Kolej Escort cumartesi konserleri vardı Cumartesi sabahları genç dinleyici gelirdi Cuma gecesi 4 solist cumartesi sabahı 4 başka solist alırdım Böylelikle gençliğe daha çok müzik duyma fırsat vermiş olurduk kelamlarıyla anlatıyor Aykal Rus Escort ile konuştuk
Yıl 1991 Teksas tayım El Paso Senfoni Orkestrası na Schumann ın 1 Senfonisini çaldırtıyorum Çalanlar da dinleyenler de yabancı Yalnız Schumann ile ben vatandaşız demiştiniz Yurt dışındayken durumu Yenimahalle Escort daima bu türlü mi algılarsınız
Ben hepsiyle bütünleşirim Orkestrayı kendime nazaran yoğururum Schumann Brahms yahut Mozart olsun hepsi ciddi müzik tir O yapıtlarda bırak tanıdıklarımı tanımadığım orkestra üyeleri de aldatamazlar beni
Bu hafta İstanbul AKM de İDSO ile bir konseriniz var Genç piyanist Ferhat Can Büyük Chopin in 2 piyano konçertosunu çalıyor sonra da Şostakoviç in 9 Senfonisini yöneteceksiniz
Gençlere her vakit imkan tanımak misyonumuz Atatürk ün Gençliğe Hitabe sini kendimize düstur edinmeliyiz Ben bir orkestra şefi olarak bakıyorum gençlere biliyorum ki onlar gelecekte Türkiye de bu müziği yaşatacak çocuklar Ben o çocukları provalarda olduğu üzere konser sırasında da eğitirim Ankara da CSO yu daima yönettiğim vakit Cuma ve Cumartesi konserleri vardı Cumartesi sabahları genç dinleyici gelirdi Cuma gecesi 4 solist Cumartesi sabahı 4 başka solist alırdım Böylelikle gençliğe daha çok müzik duyma fırsat vermiş olurduk
Orkestralarımız uzun vakit Türk bestecilerini çalmaktan uzak durdular Bugün o denli değil Telif hakları daha bir nizama girdi Yetiştirdiğimiz genç şefler Türkiye nin dört bir yanında olduğu üzere yurt dışında da konser yönetiyor ve onlar da Türk bestecilerini çaldırtıyorlar Örneğin Naci Özgüç Orhun Orhon Orçun Orçunsel Can Okan üzere Onlara vakit zaman öğütleriniz oluyor mu
Evet onlara yerli olsun yabancı olsun öncelikle besteciyi el üstünde tutmalarını öğütlüyorum
Gelecek hafta Ankara da CSO ile çok enteresan bir program yönetiyorsunuz Ali Darmar ın birinci kere seslendirilecek yeni yapıtı Geçmiş Esintiler ile başlıyor Arp flüt ve yaylı çalgılar için bir ilk seslendiri
Bu çok hoş bir eser Bestekarı Ali Darmar üzere bu kadar pak bir insan hala var mı dünyamızda Ben Finlandiya da onun Metamorfoz isimli orkestra yapıtını çaldırdım Bir de Saygun dan Concerto da Camera Orkestra üyeleri çok beğendiler partileri alıkoymak istediler kim bilir bugüne kadar kaç sefer çalınmıştır Ali ye söylediğimde ne güzel olmuş dedi Ne telif istedi ne de telif haklarından sözetti
Ali Darmar dan sonra da geçen yıl New York Carnegie Hall de yönetmiş olduğunuz konserin bir kısmını dinleyeceğiz Piyanist Renan Koen Mozart ın 24 Konçertosunu çalıyor Hem de Mozart ın doğum gününde Akabinde Auschwitz den kurtulmuş Michel Assael 1918 Selanik 2006 New York isimli Yahudi bestekarın Auschwitz den İlahiler isimli senfonik şiiri yer alıyor Bu da akıllardan kolay çıkmayacak bir konser olacak herhalde
Auschwitz insanlık yüz karası Yapıtın bestekarı Selanik de doğmuş Atatürk ün doğduğu kentte Bu yapıtı kabul etmemin en temel fikri Atatürk ün Musevilere kol kanat germesi Eser elime geldiğinde birtakım yerlerde düzeltiler yaptım O bestekar de vefat etmemiş olsaydı tahminen bunları yapacaktı
Ankara da bunu çaldırmakla Atatürk e teşekkür etmiş olacağım Eser do minör tonunda konçerto grosso formunda Mozart ın 24 numaralı do minör yapıtı ise bir konçerto olduğu halde aslında o da konçerto grosso dur Orkestranın iki kısma ayrılarak kümelerin yarışı ya da bir yanda solocuların öte yanda orkestra üyelerinin yer aldığı bir yarış ortamı
Borusan Quartet’i nasıl kurduğunuzu anımsıyorum 2005 de Artık Oda Müziği alanında büyük başarılara imza atıyorlar Onlarla diz dize oturup konuştuğunuzu onlara armoni dersi verdiğinizi hatta Önce büyük bestekarların bütün formüllerini çözeceksiniz sonra kendi hislerinizi ekleyeceksiniz dediğinizi de Artık Borusan Quartet sizin beklediğiniz seviyeye geldi mi
Evet artık onların çalışları doğrulukta ve dolulukta ilerliyor Çağ Erçağ ı Antalya dan alıp getirmiştim Bu çocukların her birisi kusursuz Onlar için eserler de yazıldı Onlar geleceğin göstergesi Onlar için eserler yazılıyor Form açısından armoni açısından hiçbir problemleri yok Kayıtlar da yaptılar Nasıl çalışıyorlar anlatamam Yurt içinde ve yurt dışında takipçileri oluştu
Sizin ömür hikayenizi anlattığım Şefle Yüzyüze kitabımızın gerisine eklediğimiz 9 CD ve bir DVD içinde Bahar Ayini ni de örneklemiştik O kitabın basımına da Kocabıyık Vakfı dayanak olmuştu Kitapta şefe tuzak kuran eserler için iki başka çağdan iki bestekar ismi vermiştiniz Haydn ın birçok yapıtı ve ritm açısından Stravinski nin Bahar Ayini demiştiniz
Evet Haydn ın cümle yapısı içinde bâtın tuzaklar vardır Haydn ön klasiklerden Orkestralar Haydn ın ve bilhassa Mozart ın daima tıpkı senfonilerini çalıyorlar Mozart ın 41 senfonisine rağmen daima son üç senfonisi çalınıyor Bence evvelki devirlerde ne cevherler var onlar da sunulmalı Pandemi devrinde orkestralar küçüldü ve klasik devrin orkestraları prestij gördü Öte yanda Stravinski nin Bahar Ayini baştan sona tuzaklarla örülmüş dev bir yapıttır
Genç şeflere asla yapmayın dediğiniz bir şey var mıdır
Şef asla bestekarın önüne geçmemeli
Sizin tarihte örnek aldığınız hayran olduğunuz şefler var mıdır
Evet Herbert von Karajan Berlin Filarmoni ye ritm getirdi orkestra topluluğunu toparladı Saygun da Erkin de onun için bu adam başka derlerdi
GÜRER AYKAL IN ÖMRÜNDE VAKİT DİZİNİ
1942 Eskişehir Mahmudiye Çifteler köyünde dünyaya geldi
1948 Diyarbakır da ilkokula başladı
1952 Halil Bedii Yönetken ve Gurur Çayırlıoğlu üstün müzik yeteneğini keşfettiler
1953 Ankara Devlet Konservatuvarı nda yatılı olarak Keman Kısmı’na başladı
1957 Konservatuvarda öğrenci orkestrasını kurdu
1964 ADK Keman Bölümü nden mezun oldu CSO da imtihanı kazanarak ikinci kemanlarda takımlı sanatçı oldu
1964 Şef Prof Lessing in tesiri altına girmeye başladı
1964 His Yenen ile evlendi His 1963 te başladığı çağdaş bale kompozisyonu eğitimini Folkwang Yüksek Bale Okulu nda Kurt Joss ile tamamladı
1965 ADK de Saygun un Kompozisyon sınıfına başladı
1967 His dans kompozisyonu okumak üzere devlet bursuyla Londra ya gitti Kraliyet Bale Okulu nda Leonid Massine in öğrencisi ve asistanı oldu
1968 1969 yıllarında Londra da George Hurst un şeflik kurslarına katıldı
1969 Adnan Saygun’un Kompozisyon Kısmı’ndan mezun oldu
1970 T C Devlet bursunu kazanıp İngiltere’ye giderek Londra Guildhall Müzik Okulu’na başladı Andre Previn ve Rudolf Schwartz ın öğrencileri oldu
1970 His Aykal Londra da Kraliyet Bale Okulu ndan mezun oldu
1971 Kerem Aykal Londra da dünyaya geldi
1971 Siena Academia Chigiana’dan Diploma di merito aldı Birinci kere İstanbul Kent Orkestrası nı yönetti
1972 73 İngiltere de Guildhall Müzik Okulu ve Royal Academy of Music in İleri Şeflik Bölümleri’nden mezun oldu Franco Ferrara’nın asistanlığını yaparak Santa Cecilia Akademisi’ni bitirdi Pontificio Istituto di Musica Sacra’da Bertolucci ile Gregorien koro müziği ve Rönesans çoksesliği tahsili gördü
1974 ADK de öğretim vazifelisi oldu Askerliğini Ankara da yaptı CSO da konuk şef oldu
1974 İkinci oğlu Emre Aykal Ankara da dünyaya geldi
1975 CSO da yardımcı şef takımına alındı
1975 İngiliz Oda Orkestrası’nı Güney Amerika ve Karayipler Turnesi’nde yönetti
1975 76 Moskova Devlet Radyo Orkestrası ile Rusya içi konser turnesi yaptı
1977 1985 Ankara Oda Orkestrası F Güvenç S Kan ve G Aykal tarafından kuruldu dokuz yıl yalnızca yurt dışında yüzden fazla konser verdiler
1980 Üçüncü oğlu Can Aykal Ankara da dünyaya geldi
1981 T C Devlet Sanatçısı unvanına kıymet bulundu
1986 Ailece eşi Duygu nun kanser tedavisi için Rochester N Y a gidildi
1986 Indiana Bloomington Üniversitesi nde emeritus olarak şeflik dersleri verdi
1986 CSO da Hikmet Şimşek in istifasıyla tek şef yardımcısı olarak kaldı
1987 Bilkent Üniversitesi nde profesör oldu
1987 Ailece Rochester den Lubbock Texas a gittiler
1987 1991 Lubbock Filarmoni Orkestrası nın Müzik Yöneticisi oldu
1988 Eşi His Aykal Lubbock ta vefat etti
1989 Londra Filarmoni Orkestrası ile kaydettiği Saygun Viyola Konçertosu solist Ruşen Güneş ve Elgar ın In the South isimli yapıtları Koch Schwann etiketiyle Musica Mundi serisinde dünya piyasalarında satışa sunuldu
1988 1999 Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’na Müzik Yöneticisi ve Daimi Şef oldu
1991 2004 El Paso Teksas Senfoni Orkestrası nın Daimi Şefi ve Genel Müzik Yöneticisi oldu ve Professor Emeritus unvanına kıymet bulundu
1994 1999 Bilkent Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi dekanı Ersin Onay öncülüğünde düzenlenen Anadolu Müzik Festivali ndeki konserleri yönetti
1995 BASSO ile sistemli konserlere ve Bilkent Üniversitesi nde öğretim üyeliğine başladı
1996 İkinci eşi BeninTekiner ile New York ta evlendi
1997 CSO ile Amerika turnesi düzenledi N Y Carnegie Hall de konser verdiler
1999 BİFO yu kurdu daimi Şefi ve Genel Müzik Yöneticisi oldu
2003 Birinci torunu His Aykal dünyaya geldi
2004 İstanbul da MSGSÜ Devlet Konservatuvarı na profesör olarak atanıp Orkestra Şefliği Bölümü nü açtı
2005 Borusan Quartet in kurulmasına öncülük yaptı
2006 İkinci torunu Bilge Aykal dünyaya geldi
2008 Finlandiya Devlet Nişanı ile ödüllendirildi Roma Lazio Avrupa ve Akdeniz Şenliği kapsamında Roma da düzenlenen merasimde Milletlerarası Şov Sanatları kategorisinde Muvaffakiyet Mükafatı aldı Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası nın Onursal Şefi oldu İstanbul Kültür Sanat Vakfı nın Onur Ödülü ne kıymet bulundu
2009 Bilkent Üniversitesi Fahri Doktora unvanını aldı
2010 İstanbul Sinfonietta yı kurdu
2011 İzmir Karşıyaka Filarmoni Orkestrası nı kurdu Sevda Cenap And Müzik Vakfı nın Onur Mükafatı Altın Madalyası nı aldı
2012 Semiha Berksoy Opera Vakfı nın Saygun Büyük Ödülü nü aldı
2014 Antalya Piyano Festivali nin sanat direktörü oldu
2017 Meskenin İlyasoğlu tarafından yazılan Şefle Yüzyüze Gürer Aykal kitabı Remzi Kitabevin de basıldı
