Maliyetlerindeki artışı sattığı eser fiyatlarına yansıtamadığından yakınan kırmızı et sanayicileri, bayramdan sonra ete artırım yapmaya hazırlanıyor.
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (ETBİR) Lideri Ahmet Yücesan, “2018’de kırmızı et üreticisinin maliyeti yüzde 30-35 arttı. Lakin perakende fiyatlar sadece yüzde 10 artabildi. Yüzde 20’lik bir kaybımız varken sütteki artırım yüzde 30’u, beyaz etteki artırım yüzde 37’yi buldu. Bu yüzden Kurban Bayramı’ndan 1 ya da 1.5 ay sonra kırmızı ete yüzde 20’lik bir artırım gelebilir. Piyasa bu oranı kaldırmazsa da fiyatlar en az yüzde 5-10 artacaktır” dedi.
Tüketim düştü
Son 10 yıldaki maliyet artışları 2018’e kadar makul düzeyde artarken, ekonomik krizin derinleştiği 2018’in ağustos ayından itibaren besbelli bir formda artmaya başladığını ve üreticiyi zora soktuğunu kaydeden Yücesan, “Bu durum halkın satın aldığı eserlerde de olağandışı fiyat artışlarına yol açtı” dedi.
Öte yandan canlı hayvan ithalatı bu yılın birinci 6 ayında, geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 63 azalırken, ihracatta yüzde 32’lik artış kaydedildi. Geçen yılın birinci yarısında yapılan 884 milyon dolarlık canlı hayvan ithalatı 558 milyon dolar azaldı.
Tüketim 9 kiloya düştü
ETBİR olarak alanda yaptıkları araştırmalar sonucunda, 2018’de yıllık kişi başı kırmızı et tüketimi 14 kilo iken 2019’da 9 kiloya düştüğünü kaydeden Ahmet Yücesan, “Sanayicinin satın aldığı ette yüzde 30, yurttaşın aldığında ise yüzde 35-40 talep daralması oldu. 2018’in temmuz ve ağustos aylarında yaşadığımız olumsuz tablo, 2019’da da birebir biçimde devam ediyor. Üretim düşüyor, tüketim azalıyor. Yıl sonuna kadar da bu olumsuzluğun düzeleceğini sanmıyorum. Tablo değişmeyecek” dedi.
Öte yandan, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) ve Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) datalarına nazaran, Türkiye’deki yıllık kişi başı kırmızı et tüketimi 8.6 kilo olarak öne çıktı.
OECD’nin altında
OECD ülkeleri ile Türkiye kıyaslandığında, Türkiye’deki tüketimin OECD tüketim ortalamasının altında kaldığı görülüyor. Buna nazaran, OECD ülkelerinin ortalama yıllık kişi başı kırmızı et tüketimleri 14.6 kilo iken, Türkiye’de 8.6 kilo. Birebir tablo beyaz et için de geçerli. OECD ülkeleri yıllık kişi başı 30.7 kilo beyaz et tüketirken, Türkiye’deki yıllık kişi başı beyaz et tüketimi 19.4 kilo.
Geçen yıl kanatlı kesimindeki maliyet artışları en az yüzde 52.5 olmuş, ülke genelinde 14 bin üreticiyi kapsayan 18 entegre tesiste üretim yapan sermayedarlardan kimileri konkordato ilan etmiş, üreticilerin bu firmalardan alacağı birikmişti. Yeniden konkordatolar sebebiyle Adana ve Mersin’deki üretim tesislerinde 300 bini bulan civciv vefatları yaşanmış, yaşanan tüm bu külfetler beyaz ete gerisi gerisine artırım gelmesine sebep olmuştu. Sırf 2018’in birinci 8 ayında yüzde 200 zamlanan beyaz et, TÜİK datalarına nazaran sadece 2019 Ocak’tan 2019 Temmuz’a yüzde 29.6 zamlanarak 14 TL’ye çıktı.
|
Pakdemirli: Fiyat artışı beklemiyorum Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Kurban Bayramı sonrası et fiyatlarında rastgele bir değişiklik beklemediklerini açıkladı. Pakdemirli, geçen günlerde katıldığı bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada, “hayvanbilgi.tarim.gov.tr adresinden kulak küpe numarasını girerek kesilecek hayvanın tüm bilgilerine ulaşılabilir. ‘HaySag’ isimli uygulamamızdan da bilgi edinebilirler” diye konuştu. |
