Ekonomi alanında düzenlemeler içeren Gelir Vergisi Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Heyetinde kabul edildi.
Buna nazaran, kent içi yolcu nakliyeciliği yapan ve hasılatlarının tamamını elektronik fiyat toplama sistemiyle elde eden mükelleflerin talep etmeleri halinde gelir ve kurumlar vergisinin hesaplanmasında temel olan çıkarın tespitinde yeni prosedür getiriliyor. Gelir ve masrafları karşılaştırma yerine, bu mükelleflerin elde ettiği hasılatın yüzde 10’u kar kabul edilerek, gelir ya da kurumlar vergisi oranları uygulanacak.
Kazançları bu biçimde tespit edilenlerin, bu faaliyetlerine ait masraf yahut maliyetleri, vergiye tabi öbür çıkar yahut iratlarının tespitinde dikkate alınmayacak. 2 yıl geçmedikçe bu adaptan çıkılamayacak.
Bir takvim yılı içinde iki defa ceza kesilen mükellefler, cezanın kesildiği ve takip eden iki takvim yılına ilişkin karları için bu kararlardan yararlanamayacak.
Bu kararlar, kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacak.
Cumhurbaşkanı, yüzde 10 oranını iki katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye, yasal oranına getirmeye yetkili olacak.
Varlık Barışı uzatılıyor
Kanun, Varlık Barışı mühletini yıl sonuna kadar uzatıyor.
Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul değer ve başka sermaye piyasası araçlarını, 31 Aralık 2019’a kadar Türkiye’deki banka yahut aracı kuruma bildiren gerçek ve hukuksal bireyler, bunları serbestçe tasarruf edebilecek.
Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ait yüzde 1 oranında hesapladıkları vergiyi, vergi dairesine beyan edecek, tıpkı müddette ödeyecekler. Bu varlıklar, yurt dışında bulunan banka yahut finansal kurumlardan kullanılan, yasal defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31 Aralık 2019’a kadar kapatılmasında kullanılabilecek.
Kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul değer ve öteki sermaye piyasası araçlarının, teklifin yasalaşmasından evvel Türkiye’ye getirilerek karşılanmış olması halinde, bu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla düzenlemeden yararlanılacak.
Defter tutan mükellefler, Türkiye’ye getirilen varlıklarını, periyot yararının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dahil edebilecekleri üzere tıpkı varlıkları vergiye tabi yararın ve kurumlar için dağıtılabilir karın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebilecekler.
Kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklar
Gelir yahut kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan fakat yasal defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul değer ve öteki sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar için de 31 Aralık 2019’a kadar beyan müddeti tanındı.
Vergi dairelerine beyan edilecek bu varlıklar, birebir tarihe kadar periyot yararının tespitinde dikkate alınmaksızın yasal defterlere kaydedilebilecek. Bu takdirde, kelam konusu varlıklar vergiye tabi karın ve kurumlar için dağıtılabilir çıkarın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecek.
Beyan edilen taşınmazların tıpkı sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması halinde, sermaye artırım kararının beyan tarihi prestijiyle alınmış olması ve ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla bu uygulamadan yararlanılabilecek.
Vergi incelemesi yapılmayacak
Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların bedeli üzerinden yüzde 1 oranında vergi alınacak. Vergi, masraf yazılamayacak, diğer bir vergiden mahsup edilemeyecek, Türkiye’ye getirilen yahut yasal defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan ziyanlar, gelir yahut kurumlar vergisi uygulaması bakımından masraf yahut indirim olarak kabul edilmeyecek.
Bildirilen yahut beyan edilen varlıklar nedeniyle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak.
Bu karardan yararlanılabilmesi için bildirilen yahut beyan edilen meblağlara ait vergi vadesinde ödenecek, varlıklar bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilecek yahut Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilecek.
Cumhurbaşkanı, bu düzenlemedeki müddetleri, bitim tarihlerinden itibaren 6 aya kadar uzatabilecek.
Merkez Bankası düzenlemeleri
Kanunla, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının temel misyon ve yetkilerinde de değişiklik yapılıyor. Bir para siyaseti aracı olan zarurî karşılıkların aktifliğini artırmak üzere, bankaların ve Merkez Bankasınca uygun görülecek öteki mali kuruluşların bilanço içi yahut dışı uygun görülen kalemlerinde meydana gelen değişikliklerin, sıkça farklılaşan piyasa şartlarına nazaran zarurî karşılığa tabi tutulması mümkün hale getiriliyor.
Buna nazaran Merkez Bankası, mecburî karşılıkları belirlerken bilanço içi ve dışı ögeleri da dikkate alacak.
Banka talepleri gerçek vakitli ve anlık karşılanacak. Bu taleplerin karşılanması için bankaca kurum ve kuruluşların bilgi süreç sistemlerine erişim sistemleri kurulabilecek.
Bankalar ve elektronik ödeme araçlarını çıkaran kuruluşlar dahil olmak üzere bankaca uygun görülecek başka mali kuruluşlar, banka nezdinde açılacak hesaplarda “yükümlülükleri temel alınarak” nakden zarurî karşılık tesis ederken kanunla, “hesaplarda bilanço içi yahut bilanço dışı uygun görülen kalemlerini temel alarak” bunu yapacaklar.
Zorunlu karşılığa tabi bilanço içi yahut bilanço dışı uygun görülen kalemlerin kapsamı, zarurî karşılıkların oranı, tesis müddeti ve tesis edilen karşılıklara gerektiğinde ödenecek faiz oranı, mevduat yahut iştirak fonlarından inanılmaz çekilişler ve birleşme, periyot, bölünme hallerinde yapılacak süreçler de dahil olmak üzere uygulamaya yönelik her türlü yordam ve temel, bankaca belirlenecek.
“Belirtilen bu kuruluşların taahhütlerine karşı bulunduracakları genel disponibilitenin nitelik ve oranının, gerektiğinde bankaca tespit edileceğine” dair kararda yer alan “taahhüt” ibaresi de kanunla çıkarılıyor.
İhtiyat akçesi
Merkez Bankasının yıllık safi karının yüzde 20’sinin ihtiyat akçesine ayrılacağına yönelik karar kaldırılıyor.
Hisse senetlerinin nominal kıymetleri üzerinden yüzde 6 oranında birinci kar payı hissedarlara dağıtılmaya devam edilecek. Bunun ödenmesinden sonra kalan ölçünün yüzde 10’u, “fevkalade ihtiyat akçesi” yerine, ihtiyat akçesine aktarılacak.
Son yıl karından ayrılan ihtiyat akçesi hariç, birikmiş ihtiyat akçeleri her yıl kara katılarak dağıtılabilecek.
Bu hususun yürürlüğe girdiği tarihe kadar ayrılmış bulunan ihtiyat akçelerinin tamamı, birikmiş olağanüstü ihtiyat akçelerinin ise son yılın karından ayrılan kısmı hariç tamamı Genel Konsey kararı aranmaksızın Hazineye verilecek.
Geçen yıl kimi üniversitelerin bölünmesiyle kurulan üniversitelere devredilen bina ve tesislerin bulunduğu taşınmazlardan, hala bu bina ve tesislerin eski maliki üniversitelerin mülkiyetindeki taşınmazlar, talepleri halinde YÖK’ün onayıyla bu üniversitelere devredilebilecek. Kurulan üniversitelere bağlanan ünitelerin hangi bina, tesis ve taşınmazları kapsadığı konusundaki tereddütleri YÖK giderecek.
