Yunanistan ve Türkiye ortasında tansiyonun arttığı bir periyotta ABD’nin Ankara’ya F-16, Atina’ya ise F-35 satışları için Kongre’den onay istemeye hazırlandığı öne sürüldü. Wall Street Journal gazetesi dün ABD’li yetkililere dayandırdığı haberinde, Beyaz Saray yetkililerinin jetlerin satışını, Türkiye’yi Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine müsaade vermeye teşvik etmek için kullanmayı hedeflediği belirtildi.
Gazeteye konuşan Lider Joe Biden idaresi yetkilileri, Kongre’nin onayının Türkiye’nin iki kuzey ülkesinin NATO üyeliğini kabul etmesine bağlı olduğunu söyledi. Bir yetkili, F-16’ların, “sopanın ucundaki havuç” olarak kullanıldığını tabir etti. Yetkililer, bu bakışın birtakım Kongre üyelerinin satışa daha olumlu bakmasını da sağlayabileceğini söyledi. Haberde, “ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye’ye 20 milyar dolarlık yeni F-16 savaş uçağı ve modernizasyon kitleri satışı ve Yunanistan’a yeni jenerasyon F-35 jet sevkıyatı için Kongre’den onayı almaya hazırlandığı” yazıldı.
‘İDARE ETME ADIMI’
Prof. Dr. Serhat Güvenç, Beyaz Saray’ın öne sürülen satış talebini şaşırtan bulmadığını ve Türkiye ile Yunanistan’a yönelik silah satışlarının tıpkı pakette eşzamanlı istenmesinin “Ankara’yı yönetim etmeye yönelik bir adım” olarak kıymetlendirdi.
Türkiye, NATO’ya üyelik müracaatları kapsamında Finlandiya’nın talebine olumlu cevap vereceğini belirtmiş olsa da durum İsveç için tıpkı değil. 2022 Mayıs’ta Finlandiya ile eşzamanlı üyeliğe başvuran İsveç’te, yargının Türkiye’nin istediği terörle irtibat olduğunu argüman ettiği isimlerin iadesini engellemesi tansiyonu tırmandırmıştı. Cumhurbaşkanı Ulusal Güvenlik Danışmanı İbrahim Kalın ise dün yaptığı açıklamada Türkiye’nin İsveç’in üyeliğini onaylamaya hazır olmadığını söyledi. Akademisyen Güvenç, NATO’ya üyeliklerin Türkiye’de planlanan seçimler sonrası onaylanmasını beklediğini ve satış sürecinin de yaz aylarında tamamlanabileceğini belirtti.
NATO içerisinde Türkiye ölçeğindeki değerli güçlerin hava filolarının karşılaştırıldığında Ankara’nın F-35 jetlerine sahip olmayan tek müttefik olacağı yorumunu yapan Güvenç, bunun net bir bildiri taşıdığını lisana getirdi ve ekledi: “ABD, kendi sattığı silahlar ile Türkiye’nin Yunanistan’a karşı bir üstünlük sağlamasına müsaade vermiyor.” Ankara’nın F-35 programından çıkartılması hakkında Prof. Dr. Güvenç, “Türkiye’nin, hava gücü bakımından 2. sınıf bir müttefik olarak kalmasına yol açar” yorumunda bulundu.
(Serhat Güvenç)
ABD Senatosu Dışilişkiler Komitesi Lideri Bob Menendez’in dün “Türkiye’nin Yunanistan’a tehditleri bırakıncaya dek F-16 sevkıyatını onaylamayacağını” söylemesi üzerine Güvenç, “Ankara, “revizyonist” eğilimde olduğu algısını yaratmamak ismine dikkatli tabirler kullanmalıdır. Yoksa bu telaffuzlar, Türkiye zıddı taraflara güç kazandırır” tabirlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 11 Aralık 2022’de yaptığı konuşmada Türkiye’de üretilen Tayfu füzesinin bir sefer daha Yunanistan’ı vurabilecek menzilde olduğuna işaret etmişti.
Savunma sanayi uzmanı Arda Mevlütoğlu da Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, ABD’nin her iki ülkeye yönelik jet satışlarının Ege’de hava güç istikrarının değişmesine neden olabileceğini söyledi.
Atina, 2022 Haziran’da yapılan Madrid’deki NATO Önderler Zirvesi’nde Washington’a resmen F-35 alım talebini iletmişti. Ayrıyeten Yunanistan idaresi, 2020’de Fransa’dan iki modülde 24 adet Rafael savaş uçağı almak için mukavele imzalamış ve bunların 9 tanesi kullanıma girmişti.
Savunma uzmanı Mevlütoğlu, Yunanistan ordusunun 83 F-16 jetini modernize ettiğini ve muharip pilot eğitim için de geniş bir askeri işbirliğinin bulunduğu İsrail’le uzun vadeli bir muahede imzaladığını anımsattı.
(Arda Mevlütoğlu)
ASKERİ VE SİYASİ RİSK
Türkiye’nin F-16 filosunun Yunanistan’ınkine kıyasla sayıca daha büyük olduğunu vurgulayan Mevlütoğlu, hava kuvvetlerinin bu araçlardaki silahları güncellemesi gerektiğini de belirtti. Bunun özgün kaynaklarca da sonlu bir ölçüde yapıldığı ve yerli projelerin yürürlükte olduğunun altını çizen Mevlütoğlu, “Ancak tüm bu projelerin hayata geçmesi 2030’ları bulabilir. Bu süreçte oluşacak kabiliyet açığı, Türkiye için askeri ve siyasi risk taşıyor” dedi.
Yunanistan’ın “Türkiye’ye zıt pozisyonu” çerçevesinde konuşan Mevlütoğlu, Ege’deki güç istikrarı çerçevesinde Atina’nın, hava kuvvetlerinde kendi lehine bir asimetri oluştuğunu düşünmesi durumunda Türkiye’ye yönelik bir “oldu bitti teşebbüsüne başvurabileceğini” söyledi.
‘ANA PARTNER ATİNA’
Beyaz Saray’ın Yunanistan’a F-35 satma atılımına dair Mevlütoğlu, “ABD, Doğu Akdeniz ve Karadeniz’de ana partner olarak Atina’yı seçtiğini gösteriyor” diye konuştu. Savunma uzmanı ayrıyeten, ABD’nin Yunanistan’daki askeri yığınakları, konuşlanmaları ve artan tatbikatlarının buna örnek olduğunu da ekledi.
Mevlütoğlu, ayrıca “Bu, ABD’nin Ege’de iki ülke ortasındaki mevcut güç durumunu korumak ismine 1980-90’lardan bu yana uyguladığı istikrar siyasetini Yunanistan lehine terk ettiğinin sembolü” değerlendirmesini yaptı.
Rusya ile Türkiye ortasında Ukrayna işgali sonrası savunma alanında işbirliğinin artmasını beklemediğini lisana getiren Mevlütoğlu, İngiltere’nin verdiği olumlu ve yapan bildiriler doğrultusunda Ankara-Londra çizgisinde askeri bağların gelişebileceğini öngördüğünü söyledi.
