Eskişehir Kent Tiyatroları Genel Sanat Direktörlüğü vazifesini de sürdüren Ali Eyidoğan’ın yönettiği oyun, ülkemizi derinden etkileyen toplumsal olayları ve yakın Türkiye tarihini husus alıyor.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Kent Tiyatroları, 2019-2020 tiyatro dönemine Livaneli Müzikali ile başlayacak. Kent Tiyatroları ve Senfoni Orkestrası’nın ortaklaşa gerçekleştireceği “Böyledir Bizim Sevdamız” isimli müzikalin prömiyeri ekim ayı başında Eskişehir’de yapılacak.
Eskişehir Kent Tiyatroları Genel Sanat Direktörlüğü misyonunu de sürdüren Ali Eyidoğan’ın yönettiği oyun, ülkemizi derinden etkileyen toplumsal olayları ve yakın Türkiye tarihini mevzu alıyor. “Uzun bir vakit evvel, yakın periyodumuzun siyasal ve toplumsal panoramasını çerçevelendirecek bir müzikalin hayaline yatmıştım” diyen Eyidoğlu, “Siyasetin ışığında asi, darbelerin gölgesinde hain, suikastların ve toplumsal cinnetlerin karanlığında terörist ilan edilenlere dair bir müzikal, bir ağıt tahminen de” diye tanımlıyor “Böyledir Bizim Sevdamız”ı. Eyidoğan, “Yaşama bedel katmayı keder edinenlerin ötekileştirildiği bir dünyada, mahkûmiyete, azaba ve sürgünlüğe maruz bırakılmış beşerler için, Anadolu’nun bağrından sökün ederek gelen bir ağıt yakalım istedim yalnızca. Ve bunu karşılayabilecek en gerçek seçkinin Livaneli müziklerinden oluşabileceğini hissettim” diyor.
50 kişilik takım…
“Böyledir Bizim Sevdamız” isimli müzikal 50 kişilik bir takıma sahip. Livaneli müziklerini da seslendirecek olan Eskişehir Kent Tiyatroları sanatkarları ile müzikleri icra edecek olan Eskişehir Senfoni Orkestrası müzisyenlerinin yanı sıra profesyonel bale sanatkarları da bu yapımda yer alacak.
Projeye, çıkış evresinden itibaren fikir ve teklifleri ile eşlik eden Zülfü Livaneli müzikal ile ilgili olarak “Projeye olan inançları ve müziğime bakış açıları beni de heyecanlandırdı. Hepimizin zevkle izleyeceği bir şov ile bizleri buluşturacaklarına eminim” diyor.
Orkestra Şefliğini Aytuğ Ülgenin üstlendiği müzikalin hareket sistemini Ankara Devlet Opera ve Bale sanatkarı Deniz Alp yapacak.
Eyidoğan ile “Böyledir Bizim Sevdamız” isimli müzikal üzerine sohbet ettik.
– “Livaneli Müzikali” yapma fikri nasıl oluştu, ne amaçlayarak karar verdiniz?
Toplumsal belleğimiz de kişisel belleğimiz üzere muhakkak kodlar ediniyor. Bir koku sizi alıp nasıl yıllar öncesine götürebiliyorsa, bir ses, bir tını, bir ezgi de yaşanmışlığınızdan bir karşılık buluveriyor. Livaneli müzikleri, Sayın Livaneli’nin de belirttiği üzere; artık yalnızca kendi öyküsü olmaktan çıkmış ve coğrafyamızın yakın tarihindeki aşikâr patolojik olguların ve travmaların kıssasına dönüşmüştür. Hatta bütün bunlara itiraz etmenin ve direnmenin de sembolü haline gelmiştir. 2018 Kasım’ında oyuncu arkadaşım Mert (Kırlak) ile sohbet ederken tam tabiri ile ağzımdan kaçıverdi bu hayal. Lakin ortada şimdi bir metin yoktu ve büsbütün modül kesim öykülerle imgeler dolaşıyordu başımda. Mert’in gözlerinin parladığı anı hâlâ unutamam. O gün projeyi ayaklandırdık diyebilirim.
Herkesin ortak hikâyesi
– Müzikal Zülfü Livaneli’nin biyografisinden mi oluşuyor, metni yazarken nasıl bir anlatım yolu izlediniz?
Zülfü Livaneli Türkiye’nin en kıymetli çağdaş ozanlarındandır. Zülfü Livaneli müziklerinin olduğu müzikal bir seyirlik, Livaneli’nin kıssası olmadan düşünülemez. Kaldı ki Zülfü Livaneli’nin bütün edebi yapıtları, şiirleri ve besteleri onun bu bahsettiğim çerçevedeki yaşanmışlıklarından dökülmüştür. Lakin benim amacım, Zülfü Livaneli’nin yaşadıklarının fonunda herkesin ortak kıssasını bir resme dökebilmek. Livaneli’nin kelamlarından, şiirlerinden, anılarından ve bunların izdüşümlerinden “müzikal seyirlik” bir metin çıktı ortaya. Bu tarifi bilhassa yapmak istiyorum. Zira içinde anlatıyı, yansılamayı, şiiri, dansı, ışığı ve gölgeyi, teatral birçok öğeyi ve olağan ki müziği barındıran bir metin oldu ve sahne üstü de bu türlü olacak. Düş ile kâbus ortasında geçen bir seyirlik.
– Projenin ve metnin oluşturulması evresinde Zülfü Livaneli ile fikir alışverişinde bulundunuz mu? Nasıl bir katkısı oldu?
Sayın Livaneli ile görüşmelere metni oluşturmadan evvel başladık. Kendisine bir projemiz olduğunu ve görüşmek istediğimizi söylediğimizde sağ olsun en içten ve dostça tutumuyla konuk etti bizi. Kısaca anlatmam gerekirse; ben kendisine tek bir sayfalık raporla gittim. Uzun uzun konuştuk. Konuştukça proje ikimizin aklında da düzgünce şekillendi. Hatıratından nasıl faydalanmak istediğimi, bu öykülerin hangi müziklerle nasıl ve ne manada buluşacağına dair birkaç örneğimi dinleyince, benimle birebir heyecanı paylaştığını gördüm. Birebir hisleri paylaştığımızı fark ettim. Neleri derleyip neleri uyarlayacağım çabucak hemen katılaşmıştı. Geriye yalnızca oturup sahne metni olarak kaleme almak kalıyordu. 2 ay içinde de sahne metnini oluşturdum.
Politik, sosyolojik…
– Oyunun projelendirilmesi kademesinde ve prova sürecinde çekinceleriniz ya da karşılaştığınız zorluklar oldu mu?
Hâlâ en büyük kaygım, Livaneli müziklerinin herkesçe biliniyor olmasından kaynaklanıyor. Bu müzikler insanların hayatında aslında belirli şeylere tekabül ediyor. Lakin biz bu projede müziklere yeni perspektifler katıyoruz. Bir manada seyircinin (ve de dinleyicinin) hayal gücüne müdahale ediyoruz. Müziklerle kıssaları desteklediğimiz kadar yeni kıssalar de çıkarıyoruz. Bu bir handikaptır. Müziklere pranga vurmak üzeredir. Lakin bu kurgulamanın sonucunda, müziklerin ruhundan sapmayacağını bildiğim için, bu denemeden ve riskten zevk aldığımı belirtmeliyim.
– Genel olarak müzikalin içeriğinden bahseder misiniz?
Özetlemeye çalışayım: Oyun; Cumhuriyet tarihimizin son 60 yılında Türkiye’yi politik, sosyolojik ve hatta felsefi açıdan etkileyen büyük olayların gölgesinde, taraf olmaya zorlanan, daha doğrusu yeni bir taraf belirlemesine, üçüncü bir seçenek sunmasına müsaade verilmeyen bir bireyin hayata, sanata ve sevdaya bakışını öykü ediniyor diyebilirim. Bu hem Ömer’in, hem Zülfü’nün öyküsü. Oyunun ismine gelirsek: her şeye karşın umudunu yitirmeyenlerin bir sloganıdır bence bu. “Kırılsa da kanadımız/Asiye çıksa adımız/Duyan duysun bilen bilsin/Böyledir bizim sevdamız.”
– Grubu oluştururken nasıl bir formül izlediniz. Sahnede Zülfü Livaneli’yi canlandıran bir oyuncu olacak mı? Rollerden biraz bahseder misiniz?
Müzikallere uygun ve başarılı bir grubumuz var. 8 oyuncu, 6 dansçı ve 35 kişilik Eskişehir Senfoni Orkestramız ile şahane bir takım kurmuş bulunmaktayız. Oyunumuz anlatı formlarından oluştuğu için, klasik dramatik yapıda bir oyun yapmıyoruz. Bu yüzden tek bir kişinin tek bir rolü oynadığı bir sahneleme biçimi yok oyunumuzda. Lakin Zülfü Livaneli’nin bir çok farklı periyodunu yansılayacak anlatıcı ve vokalist oyuncularımız var. Bu biçimi tercih etmemin en büyük nedeni de, bir kişinin kıssasına değil, bir anlayışın ve inanışın sıkıntısına odaklanmak.
YENİ OYUNLAR…
– Eskişehir Kent Tiyatroları yeni dönemde öbür hangi yeni projelerini izleyici ile buluşturacak?
Sezona 3 yeni oyunun provası ile başladık. Benim yönettiğim “Böyledir Bizim Sevdamız” müzikali dışında, Yasmina Reza’nın yazıp sanatkarımız Mert Kırlak’ın yönettiği “Vahşet Tanrısı” ve usta direktör Murat Karasu’nun yönettiği Gogol’ün “Müfettiş” oyunu var. Ayrıyeten dönem içinde Türk tiyatrosunun en kıymetli müelliflerinden Turgut Özakman’ın “Duvarların Ötesi” isimli oyununu Murat Atak rejisi ile bir Shakespeare klasiği olan “Macbeth” oyununu ise Barış Erdenk’in sahneleyişi ile izleyicimizle buluşturacağız.
