Kahve molası verdiğimiz Balaban köyündeki kır kahvesinde köylülerle vedalaştıktan sonra yürüyerek “Su ve Vicdan Nöbeti”nin tutulduğu yamaca tırmandık. Alana girdiğimizde rengârenk çadırlar rastgele değil, tertipli bir dağılımla kurulmuştu. Bu çadırlar ortasında yollar, kaldırımlar ve dinlenme alanları da yeniden tabiattan toplanan taş ve kütüklerle dizayn edilmişti. Her çadır öbeğinin önünde de bir mahalle ismi yazıyordu. “Eylemköy” yazılı pankartın gerisinde sıralı olarak dizilmiş çadırların önünde bayanlı erkekli beş çayı içen kümeye selam verip oturduk.
Eylemköy’ün muhtarı olduğunu söyleyen Hüseyin Sarı’nın, “Bu mahalleyi bilerek mi seçtiniz yoksa rastgele mi geldiniz” sorusuna bir mana veremedik. Halbuki ben üzere orta yaş ve üstü olanların ikamet ettiği mahalleymiş orası. “Mahallemize mademki kendi ayağınızla geldiniz, o halde muhtar olarak sizin mahallemize kaydınızı yapıyorum” dedi ve çabucak ikamet evrakımızı doldurdu. Gerisinden da yan mahalledeki “Direnköy”ün gençlerine seslendi: “Gençler biz küçük mahalleyiz diye hesaba katmıyorsunuz fakat bakın nüfusumuz her dakika artıyor. Bu gidişle biz sizden evvel belediye olacağız haberiniz olsun.” Karşı mahalleden yükselen kahkaha seslerinin akabinde bir tabak meyve ikramı geldi.
Açılışı Ülgür Gökhan yaptı…
Eylemköy muhtarı ve sakinleriyle yaptığımız sohbette mahallenin 18 konutu, 23 de sakini varmış. Muhtar, çadırları konut olarak sayıyordu. Lakin karşı mahallenin de hakkını vererek. “Direnköy bizden daha büyük mahalle. Toplamda 83 konuta sahipler. Nüfusu bize nazaran daha genç. Yakında belediye olmak istiyorlar. Onlar herkesi mahalleye kaydetmiyorlar. Muhakkak kriterleri var. Biz kim olursa olsun kaydediyoruz. Sonuçta rekabet var. Gençler çadırlarını oraya kurunca her gelen genç de bizim mahalleye değil Direnköy mahallesine gidiyor. Zira akranları orada.
O mahallenin çadırları uzana uzana dereye kadar indi. Sizin anlayacağınız Direnköy’ün varoşu bile var. Alan yetmeyince bu defa üst tarafımızdan sola gerçek yerleşmeye başladılar. Gençler biz dinozorları çepeçevre sararak güvenlik altına aldılar. Yollarını da taşlar ve ağaçlarla inşa ettiler. Hatta yollarına ve mahalle meydanına açılış bile yaptılar. Kurdeleyi de Çanakkale Belediye Liderimiz Ülgür Gökhan kesti. Biz mahallemizin açılışını lidere yaptıramadık lakin gençler yaptırdı. Sonuçta orada daha çok seçmen var.”
Herkes bir şeyler getiriyor…
Geceleri nasıl vakit geçirdiklerini soruyoruz. Akşamları bir saat süren bir forum oluyormuş. Akabinde da gençlerin cümbüş ve gösteri şovları başlıyormuş. Biz sohbetteyken yan mahalleden bir genç gelip akşam ritim sazlar konseri olacağını duyurdu. Ritim saz dediysek o denli, davul, bongo, bendir ya da bateri üzere aletlerle yapılan bir dinletiden kelam etmiyoruz. Bu ritim sazlar tümüyle doğadadan toplanan kütük, ağaç kısmı, taş ve öteki malzemelerden oluşuyor. Bunun dışında toplumsal projeler üzerinde çalışıyor gençler. Aksiyon alanını daha yaşanabilir kılmak için.
Yemek problemleri da yok. Kampa gelen herkes orada kalanlara bir şeyler getiriyor. Börekler, sarmalar, kekler, kahvaltılık, meyve çeşitleri ne ararsan var mutfakta. Herkese paylaştırılıyor. Belediye de ayrıyeten her öğün yemek gönderiyormuş. “Otla ilgili aslında sorun yok” diyor muhtar Sarı, her türlü otu rahatlıkla yediklerini söylüyor. Et gereksinimi olduğunda da kente iniyorlarmış.
İlk mağduru bir oğlak…
Kamp alanında her bölgeden insan var. Çanakkale, Balıkesir, İstanbul, İzmir yüklü. Kars ve Bitlis’ten bile gelenler vardı. Biz oradayken yıllık izinini hareket kampında geçirmek için Zonguldak Ereğli’den biri gelmişti. Almanya plakalı araçlardan anlaşılıyor ki, izine gelen gurbetçiler de bu harekete takviye veriyor. Gece konaklayanlar dışında yalnızca yiyecek getirip dönen günlük ziyaretçiler de var.
Altın madeninin birinci mağduru da bir oğlak oldu. Maden alanında açılan çamur dolu çukura düşen oğlak, gençler tarafından çıkarılıp kamp alanına getirildi. Yıkanıp, tedavi edilen oğlak kampta çok memnun. Lakin Çanakkale Belediye Lideri Ülgür Gökhan, gençlere oğlağın misafirliğine artık son vermelerini ve etraf köylere haber salıp sahibine teslim etmeleri konusunda ihtarda bulundu.
Vebalini ödeyemeyiz
Kirazlı’dan ayrılıp Kaz Dağları’nın kıyı kesitine bakan bölgelerde altın madenine karşı etkiyi de gözlemek istedik. Edremit, Ayvalık, Gömeç sınırında zeytin üreticileri ve belediye liderleri ile görüştük. Mihmandarımız CUMOK’un (Cumhuriyet Okurları) birinci kurucularından Ahmet Altıparmak, gazetemiz ismine bütün randevuları ayarlamış ve bize araştırmacı bir gazeteci üzere bütün bilgileri ve notları hazırlayıp elimize tutuşturmuştu. Eh Cumhuriyet okuru dediğin de bu türlü olur zati. Bu gazetenin niçin hâlâ ayakta kaldığını merak edenler için bu not.
Gömeç’te evvel zeytin üreticileri ile buluştuk. Edremit Körfezi Zeytin ve Zeytinyağı Dernekler Konfederasyonu Lideri Yahya Ağacık ve Gömeç Zeytinciler Derneği üyeleriyle yaptığımız görüşmede öğrendik ki, madencilerle zeytinciler tam 9 kere karşı karşıya gelmiş. Madenciler, Kaz Dağları’nın Edremit Körfezi’ne bakan alanlarında ruhsat alabilmek için lobileri aracılığıyla TBMM’de zeytin yasasını değiştirmek için baskı uygulamışlar. Edremit Körfezi zeytin ve zeytinyağı üreticilerinin dernekleri ve konfederasyonu da bu maddeyi engellemek için tam 9 defa parlamentoda madencilerle kıran kıran çaba etmiş.
Yüzlerce sarsıntı oluyor…
Körfezde zeytin alanlarının imara açılması nedeniyle yıllardan beri daralan zeytin alanları yetmezmiş üzere bir de madencilerin bu alanlara girmesi, zeytin ve zeytinyağı üretimini de tümüyle yok edeceği konusunda dertliler. Madencilere karşı verilen gayretin hikayesini konfederasyon lideri Yahya
Ağacık şöyle anlattı:
“Maden lobisinin partisi de yok. Her partiden ağzı laf yapan destekçileri çıkıyor. Bende isimleri de var. Biz hukuk devleti olmazsak iki yakamız bir ortaya gelmez. Bu maden zati toprağın altında duruyor, bir yere gittiği yok. Teknoloji geliştiği için gelecekte daha yeni teknikler geldiği vakit çocuklarımız o madeni çıkarır. Bu doğayı bir daha bulamazsınız, bu bize bir emanet. Bunu bitirdik mi bunun vebalini ödeyemeyiz. Bir senede aldığımız kıymet binlerce aile tarafından paylaşılıyor. Burası tektonik bir bölge olduğu için daima bizim hissetmediğimiz yüzlerce zelzele oluyor. Sızıntı olmaması, topraktan çıkan ağır metaller, asit yağmurları buranın toprağını, klimasını kesinlikle değiştirecektir.
Dünyanın en kaliteli zeytinyağını bir Toscana bölgesi üretir bir de Edremit Körfezi. Biz bunu yeterli kullanamadığımız için zeytinyağımızı Toscana fiyatlarına satamıyoruz. Alpler’den sonra oksijeni en varlıklı bölge olarak kabul edilen bu bölgenin tabiatına nasıl kıyılır anlamak güç. Yanımızda Balya örneği var. Fransız şirketlerin çalıştırdığı birinci elektriğin geldiği yer. Artık yağmur yağdığında göldeki balıklar karşıt dönüyor. Balıkesir’in en çok kanser olayının yaşadığı ilçe. Kirazlı köyde açılan madenin su gereksinimi saniyede 58 litre. Bu ölçü müthiş. 24 saat aralıksız. Şayet bu madenler bu bölgeye gelirse Gömeç’te bir gram su kalmayacak. Nurol’un Burhaniye Karadere’deki altın madeni o civarın bütün sularını kullanacak.”
Doğa kesinlikle intikam alır
Dur demek lazım…
Ben madende ülkemize verilen o yüzde 2’lik hisseye takılıyorum. Siz geliyorsunuz ülkemizin yeraltı kaynaklarının tahrip edilmesinin önünü açıyorsunuz. Neyin karşılığında? Yüzde 2’lik bir oran karşılığında. Birinin bana bunu açıklaması lazım. O vakit verme. Niçin veriyorsun? Ücretsiz veriyoruz. Parasız da kimse kimseye bir şey vermeyeceğine nazaran işin art planında birileri bir şey alıyor diye düşünürüm ben.
Türk toplumu olarak devletle gayret etmek zorunda kalıyoruz. Altınova’da deniz içinde demir madeni aranıyor.
Altınova denizinin içinden o kumu alacaksınız, böylelikle Altınova’nın, Sarımsaklı’nın bütün plajlarını bitireceksiniz. Bu türlü bir dünya var mı? Yalnızca Kaz Dağları ile de bitmiyor bu iş. Maden ismi altında Kuzey Ege’nin etrafına, tabiatına büyük bir atak var. İnsanların ömür alanlarını daraltıyorlar. Lokal idareler olarak bizler yapıyoruz fakat topyekûn bir gayret kaide. Bir şeylere dur demek lazım. Bir maden uğruna insanların hayat alanlarını daraltmak olmamalı. En ağır yasası Orman Yasası’dır bakıldığında. Odunsuz bir yasadır, ormanı tahrip edenlere ağır yaptırımlar öngörür. Fakat şu geldiğimiz hale bakın. Ormanlarımız devlet eliyle tahrip ediliyor. Bu yasalar delik deşik.
Midilli bile ziyan görür
Bunu memleketler arası boyutta bir kampanyaya dönüştürmeliyiz. Salda Gölü ve Kaz Dağları’na taarruz konusunda yurtdışındaki hassas insanların da dikkatini çekmeliyiz. Kanada’nın bayrağında yaprak var, lakin şirketleri gelip öbür bir ülkenin ormanını tahrip etmekte sakınca görmüyor. Emperyalizm yalnızca silahlı güçle olmuyor, bazen de bu türlü oluyor. Biz bunların yerli işbirlikçileri ile uğraş etmek zorunda kalıyoruz.
Midilli’deki su kaynaklarının bile doğduğu yer olarak Kaz Dağları gösteriliyor. Maden alanı Çanakkale’nin Bayramiç kazasında olabilir lakin siz yalnızca o bölgeyi değil, Ayvalık, Edremit, Midilli’ye bile ziyan veriyorsunuz. Tabiatla oynadığınız vakit karşı reaksiyon veriyor. Madra Barajı yapıldıktan sonra Sarımsaklı plajının kumları azaldı. Zira o ırmağın alüvyonla taşıdığı kumlar o plajı dolduruyordu. Kaz Dağları’nın tahribiyle de karşı yansıyı tabiat kesinlikle verecektir.
