Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hande İkitimur, akılcı ilaç kullanımının değerine değinerek, bilinçsiz ilaç kullanımının yol açtığı meselelerden bahsetti.
Akılcı ilaç kullanımının hastalığa, hastalığın şiddetine ve hastanın sahip olduğu öbür hastalıklar göz önünde bulundurularak belirlendiğini söz eden Doç. Dr. İkitimur, “Akılcı ilaç kullanımı en uygun ilacın en uygun dozda, en düşük maliyetli olarak hastanın tedavi edilmesi prensibine dayanıyor. Akılcı ilaç kullanımını tam olarak uygulayabilmek, birçok kişinin üzerine büyük bir sorumluluk yüklüyor. Burada en büyük hissesi hekimler alıyor. Fakat eczacılar, hasta yakınları ve hastaların da bu hususta sorumlulukları var” diye konuştu.
“HASTANE YATIŞLARINA NEDEN OLUYOR”
Akılcı ilaç kullanımının son derece değerli olduğunu söyleyen Doç. Dr. İkitimur, şöyle konuştu:
“Akılcı ilaç kullanımı olmazsa hastaların tedaviye ahengi azalıyor. İlaçların birbirleriyle olan etkileşimi ve yan tesirleri artıyor. İlaç alerjileri ortaya çıkıyor. Çok büyük bir maliyete sebep olduğu için ekonomik olarak da çok büyük bir yüke neden oluyor. Tabi ki bu durum hem hastalığın sıkıntı tedavi edilmesine hem hastalığın üstüne diğer hastalıkların eklenmesine hem de hastane yatışlarına neden oluyor. Münasebetiyle da bunları takip eden morbidite ve mortalite dediğimiz hastalık sayısının artmasına ve hastalarımızın kaybedilmesine sebep oluyor.”
“HER ENFEKSİYONDA ANTİBİYOTİK KULLANILMASI GEREKMİYOR”
Akılcı ilaç kullanımı denilince iki kıymetli bahsin akla geldiğini söyleyen Doç. Dr. İkitimur, şu sözleri kullandı:
- “Bunlardan birisi uygunsuz antibiyotik kullanımı bir başka kıymetli mevzu ise ilaç alerjileridir. Uygunsuz antibiyotik kullanımı aslında çok sık karşılaştığımız büyük bir sorundur. Bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu olduğumuzda ya da viral enfeksiyon olduğumuzda çabucak elimizin altındaki bir antibiyotiğe başlıyoruz. Bu, hastalarımızın en sık yapmış olduğu yanılgılardan biri. Tıpkı vakitte iş kaybımız olmasın, çocukların okul kaybı olmasın diye çabucak bir antibiyotik atalım ve olağan hayatımıza devam edelim istiyoruz. Bu yaptığımız aslında çok büyük bir yanılgı.
- Çünkü her enfeksiyonda antibiyotik kullanılması gerekmiyor. Buna kesinlikle bir doktorun karar vermesi gerekiyor. Akılcı ilaç kullanımı dediğimiz olayı tam olarak uygulayabilmek için birkaç kişinin üzerine büyük bir sorumluluk düşüyor. Burada en büyük hissesi tabipler alıyor. Lakin eczacılar, hasta yakınları ve hastaların bu husus içerisinde bir sorumlulukları var. İlaç alerjisi de bilhassa uygunsuz ilaç kullanımının getirmiş olduğu sonuçlardan bir oburu. Bazen hastalar hangi ilaca karşı alerjileri olduğunu bilmeyebiliyor. Birinci kullanımda karşılarına çıkabiliyor. Ya da ilaç alerjilerini biliyor ancak reçete yazılırken tabibine ya da hemşiresine bunun hakkına gerekli bilgiyi vermeyebiliyor.”
“İLACIN İSMİ NOT EDİLMELİ”
İlaç alerjilerinde en sık ağrı kesici kümesi, grip ilaçları ve penisilin kümesi antibiyotiklerle karşı karşıya kalıyoruz” diyen Doç. Dr. İkitimur, şunları ekledi:
- “Hasta şayet bu bahis hakkında hiç bilgi sahibi değilse ‘başım ağrıyor bir ağrı kesici alayım’, ‘grip oldum bir grip ilacı alayım’ halinde birinci ilacı alıyor ve kısa bir müddet sonra ilaç alerjisiyle karşı karşıya kalabiliyor. Onun için doktorun kesinlikle ilacı reçete etmesi, hastayı dinlemesi, muayene etmesi ve hangi tepkileri gösterebileceği konusunda hastaya bilgi vermesi sonucunda ilacın alınması gerçek olur.
- Eğer hastanın bir ilaca karşı alerjisi geliştiyse, biz kesinlikle fakat kesinlikle o ilacın ismini bir yere not etmesini, fotoğrafını çekmesini ya da küpürünü kesip cüzdanında saklamasını ve rastgele bir tabibe diğer bir nedenle gittiğinde ‘benim bu ilaca, bu ilaç kümelerine alerjim var’ diye söylemesini öneriyoruz. Bu biçimde daha büyük komplikasyonların ve daha büyük alerjilerin gelişmesini engellemiş oluyoruz.”
“DİLDE ŞİŞME, NEFES DARLIĞI, MORARMA…”
Kişide bir defa ilaç alerjisiyle tepki geliştiyse ikinci defa birebir ilacı aldığında daha büyük ve daha sorunlu tepkilerin gelişebileceğini söyleyen Doç. Dr. İkitimur, “Bu ilaçlarla tepki geliştiğinde genelde hastalarda döküntü, kızarıklık, kaşıntı üzere daha önemli durumlarda ise küçük lisanında şişme, nefes darlığı, dudaklarda şişme ve göz altlarında morarma biçiminde belirtiler oluyor. İlaç alerjisi çabuk müdahale edilmesi gereken ve çabuk tedavi edilmesi gereken bir sorun. Bu nedenle acil servislerde kesinlikle hastaya hangi ilacı kullandığı, bu ilaçları ne vakit aldığı, belirtilerin ne vakit ortaya çıktığı, belirtilerin tıpkı halde kalıp kalmadığı ve yayılıp yayılmadığına dair sorular sorulup ondan sonra da birinci müdahalesi yapılıyor. Şayet hastanın bu tepkileri tekrar ederse, o vakit bir alerji uzmanına gidip kesinlikle hangi ilaca ve hangi ilaç kümelerine alerjisi olduğu tespit edilmeli” tabirlerini kullandı.
“AKILCI İLAÇ KULLANIMINI AKILDA TUTMAK GEREKİYOR”
Evde ya da sıhhat kabinlerinde ilaç desteği yapma, serum taktırma, gücünün yerine gelmesi için vitamin alma üzere yeni yeni uygulamaların yapılmaya başlandığını tabir eden Doç. Dr. Hande İkitimur, şöyle konuştu:
- “Bu uygulamalarda da kıymetli sorun tekrar ilaç alerjisidir. Zira hastalara serum takılıp serumun içerisine değişik vitaminler bir ortada uygulanabiliyor. Bu durumda da tekrar ilaç alerjisiyle müsabaka durumu hayli fazla oluyor. Münasebetiyle, her vakit için akılcı ilaç kullanımını akılda tutmak ve ona yönelik davranmak gerekiyor.
- Bu mevzuyla ilgili halkımızı, hastalarımızı, birlikte çalıştığımız hemşirelerimizi ve sıhhat işçilerimizi eğitmemiz gerekli. Bu halde çok daha az sıkıntıyla karşılaşabiliriz. Hastalara daha az ziyan verebiliriz. İlaç alerjisi ve akılcı ilaç kullanımı bu açıdan son derece kıymetli.”
