Mehmet Bayrakçı’nın kardeşi, ikamet ettiği Güney Afrika’da 2002 yılında öldürüldü. Dışişleri Bakanlığı, cinayeti soruşturan Güney Afrika makamlarından bilgi istedi. Öldürülen kişinin ve şüphelilerin Türk olduğunu bildiren Güney Afrika makamları, soruşturmanın kanıt yetersizliği nedeniyle düştüğünü ve belgenin kapandığı bilgisini iletti. Mehmet Bayrakçı, 6 Mayıs 2014 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, Türk makamlarınca Güney Afrika’dan istenen dokümanların gelmemesi sebep gösterilerek çok uzun mühlet hareketsiz kalındığını, bilgi ve evrakların büyük kısmını kamu makamlarına sunmuş olmasına rağmen soruşturmanın sürüncemede bırakıldığını belirterek, hayat hakkının ihlal edildiğini ileri sürdü.
‘YAŞAM HAKKI İHLALİ’ KARARI
Başvuruyu 20 Haziran’da görüşen AYM, Anayasa’nın 17’nci hususunda teminat altına alınan hayat hakkının yordam boyutunun ihlal edildiğine karar verdi. İhlal kararı oyçokluğuyla alınırken, 6 üye karara karşı çıktı. Müracaatçıya 36 bin 600 lira manevi tazminat ödenmesine karar veren Mahkeme, Türkiye Cumhuriyeti tarafından makul müddette soruşturma yürütülmediğine ait iddiayı da oyçokluğuyla kabul edilebilir buldu. Kararda, 2002 yılında meydana gelen ve 2005 yılında soruşturma başlatılan olay hakkında 2014’te kamu davası açıldığına ve yargılamanın devam ettiğine dikkat çekilerek, “Kasten öldürme kabahatine ait 9 yılı aşkın mühlet devam eden soruşturma evresiyle birlikte yaklaşık 14 yıldır devam eden soruşturma ve kovuşturma mühletinin makul kabul edilmesi mümkün değildir” tespitinde bulunuldu.
‘ETKİLİ SORUŞTURMA YAPILMADI’
Süreçteki gecikmede Türk kamu makamlarının kusurunun olup olmadığını ve üstlerine düşen ihtimam yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini inceleyen Mahkeme, karar metninde şu değerlendirmeyi yaptı:
“Güney Afrika Cumhuriyeti’nden istenen bilgi ve dokümanların gönderilmemesine ya da geç gönderilmesine ait kusurun Türk kamu makamlarına atfedilemeyeceği; lakin yalnızca bu nedenle soruşturmanın sürüncemede bırakılamayacağı, bilhassa 2012 yılında verilen karşılığı yazı dikkate alınarak sürece ait kıymetlendirme yapılması gerekirken kamu makamlarının üzerlerine düşen ihtimam yükümlülüğünü bu manada yerine getirmedikleri tespit edilmiştir. Soruşturma ve kovuşturma sürecinin Anayasa’nın gerektirdiği kıymete ve itinaya uygun bir inceleme içermediği, bu nedenle soruşturmanın tesirli bir biçimde yürütüldüğünden ve buna bağlı olarak hayat hakkı kapsamında tesirli soruşturma yapma adap yükümlülüğünün yerine getirildiğinden kelam edilemeyeceği kanaatine ulaşılmıştır.”
