ABD Hazine Bakanlığı’nın bütçe istikrarı raporuna nazaran, federal hükümetinin bütçe açığı 2023 mali yılında geçen yıla kıyasla yüzde 23 artarak 1,7 trilyon dolara çıktı.
Federal hükümetin 2023 mali yılındaki gelirleri geçen yıla kıyasla yüzde 9,3 azalarak 4,4 trilyon dolara düşerken, harcamalar tıpkı periyotta yüzde 2,2 azalışla 6,1 trilyon dolara indi. Bu devirdeki bütçe açığı, ABD hükümetinin Kovid-19 salgını nedeniyle 2021 mali yılında verdiği 2,8 trilyon dolarlık ikinci en büyük bütçe açığından bu yana kaydedilen en büyük açık oldu.
ABD federal hükümeti, 2020 mali yılında Kovid-19 salgını nedeniyle tüketicilere ve işletmelere yapılan yardımların tesiriyle 3,1 trilyon dolarlık rekor bütçe açığı vermişti. ABD Lideri Joe Biden’ın vazifedeki birinci iki yılında Kovid-19 harcamalarının azalmasıyla bütçe açığından art geriye yaşanan düşüşlerin akabinde 2023 mali yılında yeninden yükseliş kaydedilmesi dikkati çekti.
Söz konusu periyotta bütçe açığındaki artışta, düşük vergi tahsilatıyla azalan gelirler ile artan faiz oranlarıyla federal borcun faiz maliyetlerindeki yükseliş ve Toplumsal Güvenlik ile Medicare harcamalarındaki artış tesirli oldu.
Biden idaresi yetkilileri, 2017’de kapsamlı bir vergi indirimi paketini maddeleştiren eski ABD Lideri Donald Trump’ı da artan açığın sorumlusu olarak gösterdi. Öte yandan, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yüksek enflasyon karşısında faiz oranlarını artırmasının bir sonucu olarak 2023 mali yılında hükümetin net faiz ödemeleri yüzde 39 artışla 659 milyar dolara yükselerek rekor kaydetti.
Ekonomistler, ülkenin borcunun 33 trilyon doları aştığı bir periyotta, bilhassa faiz oranlarının uzun müddet yüksek kalması durumunda, mevcut borçlanma yolunun sürdürülemez olduğu konusunda ikazda bulundu.
Bütçe açığına ait bilgiler, Biden idaresinin Kongre’den 61 milyar doları Ukrayna ve 14 milyar doları İsrail için olmak üzere dış yardım ve güvenlik harcamaları için 105 milyar dolarlık ek fon talebinde bulunduğu bir periyotta geldi.
Bütçe açığının artmasının, hükümetin finansman yetersizliği nedeniyle “kapanmasını” önlemek için 17 Kasım’a kadar Kongre’den geçmesi gereken bütçe tasarısı üzerinde muahedeye varılmasını daha da zorlaştırılabileceği kaydediliyor. ABD hükümeti, 2023 mali yılının sona erdiği eylül ayı sonunda Kongre’de hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde son dakikada muahede sağlandığı için “kapanmanın” eşiğine gelmişti. Bütçe müzakerelerinde Cumhuriyetçiler hükümetin kapanmasını bütçede harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemişti.
Ayrıca bütçe açığı, hükümetin 31,4 trilyon dolarlık borç limitine ulaşarak temerrüt riskiyle karşı karşıya kalmasıyla da gündeme gelmişti. Borç limitinin aşılmasını önlemek için yürütülen müzakerelerde Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elinde bulunduran Cumhuriyetçiler yeniden kıymetli harcama kesintilerinden yana hal sergilemişti.
American Enterprise Institute (AEI) Kıdemli Uzmanı Desmond Lachman, AA muhabirine, “ABD’nin kamu maliyesi artık gerçek bir tasa konusu.” değerlendirmesinde bulundu.
Açığın bu kadar yüksek olmasının ana nedeninin 2020’de Kovid-19 salgının neden olduğu sakinliğe cevap olarak kamu harcamalarında yaşanan artış olduğuna işaret eden Lachman, 1,9 trilyon dolarlık Amerikan Kurtarma Planı, Enflasyonu Düşürme Yasası ve Altyapı Yasası ile kamu harcamalarının artırıldığını anlattı.
Lachman, bütün bunların uzun vadeli Hazine tahvillerinin getirisinin 16 yılın en yüksek düzeyine çıkmasına neden olduğuna işaret ederek, “Bu, faiz ödemelerinin bütçenin giderek daha büyük bir kısmını oluşturacağı ve gelecekte bütçe açığının azaltılmasını zorlaştıracağı manasına geliyor.” diye konuştu.
Desmond Lachman, “Bu yıl bütçe açığının artmasının ana nedenleri, bilhassa geçen yıl borsadaki düşüş nedeniyle elde edilen sermaye yararlarıyla vergi tahsilatlarının azalması, artan faiz ödemeleri ve yüksek enflasyon nedeniyle artan toplumsal güvenlik ödemeleri oldu.” dedi.
Trump devrindeki vergi indirimlerinin bütçe açığını artırdığına ait görüşlere de değinen Lachman, kelam konusu vergi indirimlerinin bütçe açığını artırdığını fakat bugünkü bütçe açığının neden bu kadar yüksek kalmaya devam ettiğini açıklayan ana faktör olmadığını söz etti.
Lachman, büyük bütçe açıklarının sonucunu uzun vadeli hazine tahvili getirilerini süratle yükselten tahvil yatırımcılarının dönüşünde gördüklerini belirterek, “Bu, finansal sistemde önümüzdeki yılın birinci yarısında resesyona yol açması olası önemli ezalara neden olacak üzere görünüyor. Washington bugünkü kadar işlevsizken, yakın vakitte bütçe açığını düzeltmek için rastgele bir şey yapılmasını beklemiyorum.” diye konuştu.
