Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer mesleksel eğitim merkezlerindeti (MESEM) çırak ve kalfa sayısının bir yılda 7 kat artışla 159 binden 1 milyon 200 bine yükseldiğini söyledi. 2023 maksadı ise bu sayının 1 milyon 500 bine çıkarılması!
CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi koordinatörü Hacer Foggo, bunun övünülmesi gereken, başarılı bir program olmadığını söyledi. Bu teknikle çocukların kâğıt üstünde mesleksel eğitim alıyor gözüktüğünü lakin uygulamada teorik eğitimin bulunmadığını belirten Foggo, şöyle konuştu:
“Bu tam vakitli çocuk çalıştırma uygulaması. Mesleksel eğitim olarak gözüktüğü için çocuk işgücü istatistiklerine dahil de edilmiyor. Maddelerde 18 yaş altı emekçi çalıştırılması yasak olmasına karşın bu uygulamayla 14-15 yaşında çocukların personelliği, eğitim ismi altında yasallaşmış oluyor. Yoksulluk derinleştikçe aileler de çocuklarını ortaokuldan sonra MESEM’lere yönlendirmeye başladı. Bilhassa fakir mahallelerde okul yöneticileri aileleri bu merkezlere ağır biçimde yönlendiriyor. Çocuğun yeteneğinin, istediği mesleğin, gelecekle ilgili hayallerinin hiçbir ehemmiyeti yok. Çocuklar yoksulluk içinde yaşadıkları için bu merkezlere yönlendiriliyor. Ayrıyeten çocuklar hem ucuz işgücü olarak kullandırılıyor hem de MEB’in protokol yaptığı işyeri rant sağlıyor. Gelecekte meslek okullarını büsbütün yok edecek bir sistem bu. Ailelerin derin yoksulluğu fırsat haline çevrildi ve çocuk emekçi ordusu yaratıldı maalesef.”
514 ÇOCUK HAYATINI YİTİRDİ
Türkiye’de 2013’ten bu yana en az 514 çocuğun çalışırken ömrünü yitirdiğine dikkat çeken Foggo, “Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 2021’de dünyada çocuk emekçi sayısının 160 milyon olduğunu ve her 10 çocuktan birinin çocuk personel olarak çalıştırıldığını açıkladı. Resmi olmayan datalara nazaran Türkiye’de bu oranın 2 milyon olduğu düşünülüyor” dedi.
ÇOCUK EMEĞİYLE ÖVÜNMEK
Eğitim uzmanı Alaattin Dinçer de dünyada mesleksel eğitimin ortaöğretim sonrasında başlatılması konusunun tartışıldığını, birtakım ülkelerde de uygulamaya geçildiğini belirterek “Ülkemizde bu alandan sorumlu bireylerin çocuk işçiliğini artırmak ve çocuk emeğinden artı bedel (sömürmekle) yaratmakla övünmesi, çocuklarla ilgili belirlenmiş milletlerarası ortak hak normlarına ters bir durumdur. Çocuk emekçilere teşvik maksatlı olarak 9-10-11. sınıflara taban fiyatın yüzde 30’u oranında verilen devlet dayanağı, bu hak ihlalinin en somut evrakı, yaşanmakta olan emek sömürüsünün göstergesidir” diye konuştu.
ÖĞRENCİLER NE KADAR KAZANIYOR?
– ÇIRAK ÖĞRENCİ MAAŞI: 2023 için patronların çırak öğrencilere ödeyecekleri en az fiyat 2 bin 552.04 TL olarak belirlendi. Patronlar 2023 Ocak ayından itibaren 9-10-11. sınıflar için bu sayısı yatırması gerekiyor.
– KALFA ÖĞRENCİ MAAŞI: 2023 için patronların kalfa ve Ustalık Telafi Programı (UTP) öğrencilerine ödeyecekleri en az meblağ belirlendi. Patronların 12. sınıflar ve Ustalık Telafi Programı öğrencilerine 2023 Ocak ayından itibaren 4 bin 253.40 TL yatırması gerekiyor.
– Bu bilgiler, Tirebolu Mesleksel Eğitim Merkezi’nin sitesinden alınmıştır.
“VAHŞİ BİR SÖMÜRÜ DÜZENİ”
“Biz yaklaşık 12 yıldır doğu ve güneydoğudan tarım alanlarına gelen gezici ve süreksiz çalışanlarla ilgili çalışmalar yapıyoruz. Birinci başladığımızda okulların açık olmasına karşın küçük yaşta çocukların tarlada olmaları dikkatimizi çekmişti. Beş yaşında çocuk gün doğarken tarlaya gidiyor ve en az 12 saat çalışıyor. Nisan başında Hatay tarafında işe başlıyorlar yani okulların kapanmasına 2 ay varken. 2-3 ay Hatay’da kaldıktan sonra Bursa Karacabey tarafına göç ediyorlar. En son da Ankara tarafına geliyorlar. Kasım başına kadar tarladalar. Yabanî bir çocuk sömürüsü sistemi var. Üç jenerasyon birebir çadırda kalıyor. Etrafı çuvalla kapatılan tuvaletleri kullanıyorlar, tarladaki artezyenlerden sıhhatsiz su içiyorlar. Birçoklarında eklem romatizması var. İzmir tarafında domates emekçisi çocuklar var. Domatesler keskin bıçakla kesiliyor ve çok süratli kesildiği için çocuklar tercih ediliyor. Domatesin suyu asitli ve bu çocukların kolları daima yanık.”
Beş yaşındaki çocuklar günde 12 saat tarlada çalışıyor, dört ay boyunca okula gidemiyor. Birçoklarında küçücük yaşta eklem romatizması görülüyor. Domates personelliği yapan çocukların kolları yanık içinde.
“MOBİL OKUL KURULMALI”
Çocukların dört ay boyunca eğitimden mahrum kaldığını vurgulayan Durmuş, “Bunu daima yetkililere duyurmaya çalıştık. Taşınabilir okul kurulabilir. Anne baba çalışır, çocuk çalışmaz, onların okula gitmesi lazım. Bu çocukların 12 ay boyunca nasıl yaşadıklarını, muvaffakiyet oranlarını araştırıp ILO’ya rapor yolladık. Okula eksiksiz gidenlerden daha başarılılar zira okul onlara cümbüş geliyor, okula gitmek için can atıyorlar” diye konuştu.
