Gazetemizde 18 Haziran tarihinde yayımlanan haber (üstte). İlgezdi, “Yasak yok” diyen bakana “Martı”yı örnek gösterdi.
Tiyatro direktörü Ayşe Emel Mesci’nin yönettiği Anton Çehov’un ünlü “Martı” isimli oyunun sahneye taşınmasının Devlet Tiyatroları’nca (DT) tekraren ertelenmesine ait Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan değişik cevap geldi. Mevzuyu TBMM gündemine taşıyan CHP Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi’nin soru önergesini yanıtlayan Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, “2002-2019 (nisan ayı dahil) yılları ortasında Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü bünyesinde sahnelenmesi uygun görülmeyen eser bulunmamaktadır” dedi. İlgezdi ise bakanlığın verdiği cevaba “‘DT, 2002’den beri sahnelenmesi uygun görülmeyen oyun yok’ diyor lakin gerçekler çok farklı. Daha geçen ay Ayşe Emel Mesci’nin yönettiği ‘Martı’ isimli oyun yasaklandı. 2002’den günümüze sanat yasaklar, sansürler ve engellemelerle dolu” reaksiyonunu gösterdi.
Tiyatro rejisörü Ayşe Emel Mesci, geçen aylarda, gazetemize verdiği söyleşide, Anton Çehov’un dünyaca ünlü tiyatro oyunu “Martı”nın sahnelenmesinin DT’ce ertelenmesine ait, “Çözemediğim nedenlerle bir erteleme süreci başladı. Evvel oyun ikinci çeşide kaldı; sonra ‘üçüncü tur’ denildi. Sonra oyuncular öteki oyunlara dağıtıldı; en sonunda ‘sessizce’ kaldırıldı. Bu sürecin gerçek nedenleri konusunda ne yazık ki bir bilgi sahibi değilim” demişti. Mesci’nin bu açıklamasının akabinde CHP’li İlgezdi de mevzuyu Meclis gündemine taşımıştı. İlgezdi, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle Meclis’e verdiği soru önergesinde, “2002-2019 (nisan ayı dahil) yılları ortasında DT Genel Müdürlüğü bünyesinde sahnelenmesi uygun görülmeyen eser sayısı nedir? 1980-2002 yılları ortasında sahnelendiği halde, 2002’den sonra sahnelenmesi uygun görülmeyen eser sayısı nedir? Bu eserler hangileridir” sorularını yöneltti.
‘Gerçeği yansıtmıyor’
İlgezdi’nin soru önergesini bakan ismine Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam yanıtladı. Çam, “2002- 2019 yılları ortasında DT Genel Müdürlüğü bünyesinde sahnelenmesi uygun görülmeyen eser, 1980- 2002 yılları ortasında sahnelendiği halde, 2002 yılından sonra sahnelenmesi uygun görülmeyen eser bulunmamaktadır” dedi. Bakanlığın cevabının gerçeği yansıtmadığını belirten İlgezdi, “‘DT bünyesinde 2002’den beri sahnelenmesi uygun görülmeyen oyun yok’ diyor lakin gerçekler çok farklı. Daha geçen ay Ayşe Emel Mesci’nin yönettiği ‘Martı’ oyunu yasaklandı. 2002’den günümüze sanat yasaklar, sansürler ve engellemelerle dolu” reaksiyonunu gösterdi. Shakespeare’in “Macbeth” isimli oyunun 2014 yılında sahneden kaldırıldığını tabir eden İlgezdi, “Kapalı gişe oynayan birçok oyun kaldırıldı. Sanatın özgür alanı yok ediliyor” dedi.
‘Martı oyunu tek değil’
İlgezdi, 2016’da yalnızca yerli oyunların sahnelenmesi kararının alındığını ve DT Genel Müdürü Necat Birecik’in, “Milli, manevi hisleri pekiştirmek için hümanist vatan milliyetçisi sanatkarlar olarak vatan bütünlüğüne, birliğine katkıda bulunmak maksadıyla yalnızca yerli oyunlarla sahnelerimizi açıyoruz” kelamlarını anımsattı. Alınan karar üzerine DT’nin Çehov, Brecht, Dario Fo, Shakespeare dahil yabancı oyunlar olmadan sahnesini açtığını söz eden İlgezdi, “İngiliz Times gazetesine konuşan Dario Fo ‘Türkiye’de yasaklanan dört müelliften hayatta olan tek kişi benim. Bu benim için ikinci bir Nobel mükafatı kazanmak gibi’ demişti. Hani yasak yoktu” dedi. Örneklerin birden fazla olduğunu kaydeden İlgezdi, “İstanbul DT’de sahnelenen ‘Güneş Batarken Bile Büyük’ oyunundaki birtakım sözler yüzünden prömiyeri bakanlık tarafından ertelendi. Bu da mı sansür değil, bu da mı yasak değil” sorularını yöneltti.
