FIFA kokartlı birinci Türk bayan hakem Lale Orta, “UEFA kıymetli bir müsabakaya bayan hakem atayabiliyorsa, Türkiye de yapabilir. Biz aslında Türkiye olarak onlardan çok daha önde hareket edip, öncü olduk. Türk bayanına 1990 yılında Muhteşem Lig’de yardımcı hakemlik, 1999 yılında da orta hakemlik vazifesi verildi. Avrupa’da kimi ligler bizden 20 yıl sonra bunu gerçekleştirdi” dedi.
UEFA Muhteşem Kupa 2019’da bayan hakem Stephanie Frappart’ın atanmasından dolayı UEFA’yı ve UEFA Hakem Şurası Lideri Roberto Rosetti’yi kutladığını belirten Lale Orta, “Bu çok kıymetli bir atamaydı. Dünyaya bu atama ile bayan hakemlerin çok kıymetli bir Üstün Kupa maçına verilmesiyle birlikte cinsiyet temelli eşitlikçi bir bildiri verilmiş oldu. Bence çok başarılıydı. Bütün gözler üzerindeydi. 215 ülkeden canlı yayınlandı. Hem bayan hakemlik ismine hem de tüm bayanlar ismine çok değerli bir misyon üstlenmiş oldu” diye konuştu.
“HAKEMİN CİNSİYETİ OLMAZ”
Frappart’ın güçlü bir fiziği olduğuna dikkat çeken Orta, “Güçlü bir fiziği var ve bu çok değerli. Çok yeterli kararlar verdi. Önemli, kararlı, kendini kabul ettiren, işini seven ve muvaffakiyetle yapan bir hakem. Hakikaten alanda bayan olduğunu anlamadık. Bütün dünyada bayan hakem üzerine dikkat çekildi. Hakemin cinsiyeti olmaz. Erkek hakem demiyorsak, bayan hakem de dememeliyiz. Lakin birinci sefer bir Harika Kupa maçında misyon yaptığı için vurgulanan bir tabir oldu. Bundan sonra umarım hakemin cinsiyetine bakmadan, onların liyakatlarına, yeterliliklerine, yetkinliklerine nazaran atamalar yapılarak bayan yahut erkek fark etmez başarılı olmalarını, âlâ idare göstermelerini daima birlikte seyrederiz. Bayan hakemlere bugüne kadar çok büyük haksızlıklar yapıldı. Öncelikle kokartları tartışıldı bir kez. Sizin kokartlarının, erkek FIFA kokartlarıyla eşit değil denildi. Yapılan bu atama bize şunu gösterdi. Tıpkı kokartla en büyük kupanın final maçını yöneten bir bayan hakem oldu. O yüzden de bugüne kadar yanlış bir algı ile birlikte bayan hakemlere bugüne kadar büyük haksızlık yapılmış oldu” formunda konuştu.
“BU KARAR TÜRKİYE’DE BÜYÜK BİR ALGI KIRILMASI YARATACAK”
UEFA Muhteşem Kupa müsabakasına bir bayan hakem atanmasının Türkiye’de bir algı kırılması yaratacağını da vurgulayan Lale Orta, “Bence bu karar Türkiye’de de büyük bir algı kırılması yaratacak. Bayan hakeme gereken kıymetin verilmediği bir kere daha vurgulamış olacak bu atama. UEFA bunu yapabiliyorsa, Türkiye de bunu yapabilir. Biz aslında Türkiye olarak, onlardan çok daha evvel hareket ettik, öncü olduk. Bayan hakemlere, 1990 yılında birinci sefer Harika Lig’de yardımcı hakemlik, 1999 yılında da hakemlik vazifesi verildi. Bizden 19 sene sonra Almanya bayan hakemini Bundesliga’da görevlendirdi. 20 sene sonra da Fransa Ligue 1’de bayan bir hakem misyon aldı. Türkiye bir şeyi başlatıyor aslında fakat maalesef kendi içinde tartışarak devamını getiremiyor. Türkiye’de benim aştığım yollar kapatılmamış olsaydı, bugün bu maçı yöneten bir Türk bayan hakem de olabilirdi. Hatta 4 hakem bile tahminen de bizim bayan hakemimiz olacaktı. Fakat onlara tecrübe kazandırılmadı. Maçlar verilmedi. Lakin umuyorum ki UEFA’nın tüm ülkelere vermek istediği bayan, erkek eşitlik iletisini Türkiye de alır, uygular ve Türk bayan hakemler de istenilen yere kısa müddette getirilmiş olur” dedi.
“BÖYLE MAÇ YÖNETMEYİ ÇOK İSTERDİM”
“UEFA Muhteşem Kupa üzere değerli bir çabada vazife almak isterdim” diyen Lale Orta, “DHA’ya yaptığı açıklamada, “Ben 1999 yılında birinci sefer Harika Lig’e çıktığım vakit, o zamanki şartlarda 1998 yılında Avrupa’da bayan hakemin tahminen de ismi çok fazla anılmıyordu bile bir çok ülkede. En üst seviye erkekler profesyonel maçlarda hiç yoktu. O vakit maçın bildirimini aldığım vakit uyuyamamıştım ve ya maça çıkamasam diye heyecan duymuştum. Ben inanıyorum ki Frappart da tıpkı heyecanı duymuştur. Kim istemez ki bu türlü bir maça çıkmayı. Fakat bu tabi ki sizin yöneticilerinizin desteklemesiyle mümkün olan bir şey. Yani UEFA lideri hakemine güvendi, o görevlendirmeyi yaptı. Hakem Stephanie de bunun karşılığında sahiden başarılı maçı yönetti. Hatta Roberto Rosetti ile bir arada devre ortasında da görüştük. Kendisine hakemin çok güzel gittiğini söyledim. Çabucak parmaklarını üst üste bindirdi ve ‘aman nazarlar değmesin’ gibilerinden. Çok kıymetliydi. Çok heyecanla bekledi maçın sonucunu. Zira sonuçta eleştirilebilirsiniz de lakin yürek isteyen atamayı da yapmak gerekiyor. Riski göze almazsanız gelişemezsiniz. Tüm dünyada da bayana bu manada bugüne kadar haksızlıklar yapıldı. Futbolda da çok fazla haksızlıklar yapıldı. Umarım sahiden herkese çok yeterli bildiri vermiştir. Tüm dünya da bayanlar hak ettikleri yere en kısa müddette getirilecektir diye bekliyoruz, umuyoruz. Aslında bu maçın başarılı olmasa da bir tesiri olacaktı. Lakin bu bir ölçü olmamalıydı aslında. Bir kişi başarısız olur, bir kişi başarılı olur fakat kesinlikle o denli bir durumdayız ki kesinlikle başarılı olması gerekiyordu Stephanie Frappart’ın ve nitekim de başarılı oldu. Bundan sonra herkes hakemin cinsiyetiyle çok uğraşmayacaktır diye düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
