CHP; Tayyip Erdoğan’ın birinci sefer Cumhurbaşkanı seçildiği 10 Ağustos 2014’ün 5. yılında tek adam parti rejiminin Türkiye’ye faturasını çıkardı. CHP’nin çalışmasına nazaran tek adam rejiminin faturası; Türkiye’nin ulusal geliri erimesine, enflasyon çift haneye çıkmasına, işsizliğin artmasına, TL’nin paha kaybetmesine neden oldu.
CHP’nin İktisat Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve Sözcüsü Faik Öztrak uyumunda hazırlanan “Tek Adam Parti Devleti Hevesinin Milletimize Faturası” isimli broşür son 5 yıllık periyodu mercek altına alıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın birinci defa Cumhurbaşkanı seçildiği 10 Ağustos 2014 tarihinden bugüne kadar Türkiye’nin, başta iktisat olmak üzere memleketler arası endekslerde nereden nereye geldiği gözler önüne seriliyor. Erdoğan’ın Nisan 2014 tarihinde “Alışılmış bir Cumhurbaşkanı olmayacağım” diyerek yerleşik kurallar, teamüller ve hukuk tertibinin dışına çıkacağının birinci işaretini verdiği belirtilen broşürde, Türk milletinin 24 Haziran 2018’den sonra demokrasinin tahrip edilmesinin faturasını gördüğü söz ediliyor. CHP’nin 26 sayfadan oluşan broşüründe şunlar yer alıyor:
Tek adamlık milletin aşını küçülttü: Tek adam parti devleti rejiminin inşasına sürat verildiği son 5 yılda ulusal gelir 202 milyar dolar eridi. 2013’te 950 milyar dolar olan ulusal gelir, 2019’un birinci üç ayında 748 milyar dolara indi. Kişi başına düşen gelir 2013’ten bu yana 3 bin 404 dolar eriyerek 9 bin 76 dolara indi. Türkiye 6 yılda ulusal gelir sıralamasında 4 basamak geriye düştü. Türkiye’nin en büyük 20 iktisat liginden düşme riski ortaya çıktı.
Enflasyon çift hanelere çıktı: 2013 yılının sonunda yüzde 7 civarında olan enflasyon oranı 2017 yılıdan itibaren çift hanelere yerleşti. Millet, 2019’un kışında ucuz soğan ve patates kuyruklarında bekledi. 2017 yılında yüzde 11.9 olan enflasyon oranı 2018’de yüzde 20.3’e dayandı. Temmuz 2019 prestijiyle enflasyon oranı yüzde 16.7 oldu.
İşsizlik en ağır sorun oldu: 2013 yılında yüzde 9 olan işsizlik 2015’ten itibaren çift haneye çıktı. İşsizlik global krizden bu yana en yüksek düzeylere geldi. Tek adam parti devletine heves edilen periyotta resmi işsizlerin sayısı 4 milyonu geçerken, gerçek işsizlerin sayısı 8 milyona dayandı. Üniversiteli işsizlerin sayısı ise tıpkı periyotta 1 milyon sonunu aştı. 2013 sonunda her 100 gençten 16’sı işsizken, 2019 Nisan devri prestijiyle her 100 gençten 26’sı işsiz oldu.
Türkiye’nin borç yükü arttı: Kamunun, gerçek dal şirketlerinin ve vatandaşın borçlarının toplamından oluşan Türkiye’nin toplam borçları ulusal geliri aştı. 2013 yılında her 100 liralık gelir karşılığında 98 lira borç varken, 2019’un birinci çeyreğinde her 100 liralık gelir karşısında oluşan borç 109 liraya çıktı.
Faiz arttı, TL paha kaybetti: Tek adamlık hevesiyle iktisatta artan riskler Hazine’nin iç borçlanma faizlerini neredeyse üçe katladı. Tek adam parti devleti kurma istikametindeki eforlar Türk Lirası’nın pahasını eritti. 2013 ile Ağustos 2019 ayı ortasında Türk Lirası, ortalama kurlarla dolar karşısında yüzde 66, Avro karşısında yüzde 60 paha yitirdi.
Hukuk devleti aşındı: Tek adam parti devleti rejimine yönelik uğraşlar en çok Türkiye’nin hukuk devleti kimliğine ziyan verdi. Son 5 yıl içerisinde Türkiye Milletlerarası Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde 50 basamak geriledi. 2014’te 59. sırada olan Türkiye 2019’da 109. sıraya düştü.
Huzur ve memnunluk düştü: Türkiye’de yolsuzluk algısında son 5 yılda büyük artış yaşandı. Memleketler arası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye 2013’te 53. sıradayken 2019’da 78. sıraya geriledi. Türkiye; Global Memnunluk Endeksi’nde de 77. sıradan 79. sıraya gerileyerek 2 basamak; Global Barış Endeksi’nde ise 134. sıradan 152. sıraya düşerek 18 basamak geriledi.
Hedeflerde geri adım: Türkiye’nin gelecek maksatlarında tenzilata gidildi. 2013 için 2 trilyon dolarlık ulusal gelir maksadı Saray rejiminin birinci kalkınma planınında yarı yarıya iskonto edilerek 1 trilyon 80 milyar dolara çekildi. 2023’te 25 bin dolarlık kişi başına gelir gayesi de yarı yarıya düşürülerek 12 bin 484 dolara indirildi. 2013’te Türkiye’de kişi başına ulusal gelir 12 bin 480 dolarken, Saray rejimi 2023’te vatandaşa 4 dolarlık gelir artışı vaad etti. İhracat amaçları de yarı yarıya azaltıldı.
Varlıklı ülkeler parlamenter sistemde: İnsani gelişmişlik bakımından birinci 10’da yer alan ülkelerin çok büyük bir kısmı parlamenter sistemle yönetiliyor. Buna rağmen insanı gelişmişlikte son 10’da yer alan ülkenin tamamı ya başkanlık ya da yarı başkanlık sistemiyle yönetiliyor.
Krizden çıkış için 13 unsurluk yol haritası CHP’nin broşüründe Türkiye’nin süratle toparlanması için CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun açıkladığı 13 unsurun hâlâ geçerli olduğu belirtilerek hususlar özetle şöyle sıralanıyor: |