EPA
ABD, Rusya ile 1987 yılında imzaladığı Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Mutabakatı’ndan (INF) resmen ayrılıyor.
INF Mutabakatı, devrin Sovyetler Birliği başkanı Mihail Gorbaçov ile ABD Lideri Ronald Reagan tarafından imzalanmıştı.
Anlaşma, menzili 500 ile 5 bin 500 kilometre ortasında olan ve karadan havaya atılabilen orta menzilli tüm nükleer ve konvansiyonel balistik füzelerin yasaklanmasını öngörüyordu.
Ancak bu yılın başlarında, ABD, Rusya’yı yeni tip bir füze geliştirmekle suçlamış ve muahedeyi askıya aldığını açıklamıştı.
Moskova ise Nato’nun da desteklediği ABD argümanının gerçek olmadığını savunmuştu.
Amerikalılar bunun üzerine ellerinde Rusya’nın 9M729 yerleştirdiğine yönelik istihbaratı olduğu karşılığını vermişti.
ABD Lideri Donald Trump, Şubat ayında yaptığı açıklamada, en geç 2 Ağustos tarihine kadar mutabakat kaidelerine geri dönülmesi davetinde bulunmuştu.
‘Değeri sonsuz bir fren düzeneği kaybedildi’
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de, ABD’nin çabucak akabinde mutabakat yükümlülüklerini askıya aldığını duyurmuştu.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, yaptığı ikazda, “değeri sonsuz bir fren mekanizmasının” kaybedildiğini kaydetti.
Uzmanlar, tarihi mutabakatın çökmesi ile ABD, Rusya ve Çin ortasında yeni bir silahlanma yarışının başlayabileceği kaygısını lisana getiriyor.
AFP’ye konuşan Rus askeri analist Pavel Felgenhauer, “Anlaşma ortadan kalktığına nazaran, yeni silahların geliştirildiğini ve yerleştirildiğini göreceğiz” dedi.
Felgenhauer, Rusya’nın bu yeni duruma hazırlıklı olduğunu da kıymetlendirdi.
AFPINF’yi Sovyetler Birliği başkanı Gorbaçov (solda) ve ABD Lideri Reagan 1987 yılında imzaladı
Anlaşma neden kıymetli?
INF Muahedesi, 1987 yılında devrin Sovyetler Birliği önderi Mihail Gorbaçov ile ABD Lideri Ronald Reagan tarafından imzalandı.
Anlaşma, menzili 500 ile 5 bin 500 kilometre ortasında olan ve karadan havaya atılabilen orta menzilli tüm nükleer ve konvansiyonel balistik füzelerin yasaklanmasını öngörüyordu.
Denizden ateşlenen füzeleri ise kapsamıyordu.
Nükleer savaş tehdidini ortadan kaldırmayı hedefleyen muahede kapsamında 4 yılda yaklaşık 2 bin 691 füze imha edilmişti.
INF Mutabakatı, nükleer başlık takılan füzelerin 30 yılı aşkın müddettir Avrupa topraklarından uzak tutulmasını sağlamıştı.
Anlaşma, Soğuk Savaş’ın son devirlerinde iki muhteşem gücün nükleer savaş tehdidini azaltmak hedefiyle başlattığı üç ayaklı silahsızlanma sürecinin kesimiydi.
Bu sürecin öteki ayağını 1991’de imzalanan Stratejik Nükleer Silahların Azaltılması Mutabakatı (START), başkasını de uzay silahları konusundaki müzakereler oluşturmuştu.
