Mustafa Koç
Piri Reis Üniversitesi (PRÜ) Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği öğrencisi Mustafa Koç’un (19) staj yaptığı gemideki kuşkulu vefatının akabinde gözler denizcilik kısmı öğrencilerinin staj kaidelerine çevrildi. Öğrenciler, günde en fazla 8-10 saat çalışmaları gerektiğini, lakin firmaların bu süreyi denetlemedeğini söyledi. Koç’un ağabeyi İsmail Koç da “Gemi çok izole bir ortam, denetlenmesi çok sıkıntı. Tahlil her şeyden evvel gemideki şahısların zihinlerinin değişmesi ve staj yapan öğrencilerin de muhakkak haklarının olması” dedi.
Öğrenciler ve Koç’un ailesi Cumhuriyet’e konuştu. Stajını tamamlayan ve şu an bir gemide çalışan S.Y. gemi kaidelerinin çok ağır olduğunu belirterek “Gemide herkes çok ağır şartlarda çalışıyor. Aralıksız 50 saat çalışan ikinci kaptan gördüm. Bizim çalışma standartlarımızı denetleyen memleketler arası kuruma nazaran günde 8-10 saat çalışmamız gerekiyor. Birçok firma bunu denetlemiyor” dedi. Kendisinin de bir periyot revirde kaldığını anlatan S.Y., “Bir kalp rahatsızlığı geçirdim ve ikinci evre cilt kanserine yakalanıp ameliyat oldum. Gemiye çıkanların büyük bir kısmı hasta dönüyor” tabirlerini kullandı.
Psikolojik baskı
Denizcilik Lisesi mezunu K.Ç. ise güverte stajyeri olarak çalıştığı gemide zorla tutulduğunu belirterek, “Kaldığımız odalar yaşanmayacak kadar berbattı. Rahatsızlanıp gemiden ayrılmak istediğimde müsaade verilmedi” sözlerini kullandı. İsminin açıklanmasını istemeyen bir öğrenci de “Staj sürecinin her basamağında farklı problemlerle karşılaşmaktayız. Sıkıntı bir süreci geçirip staj bulan arkadaşlar gemilerdeki ağır ve ağır çalışma şartlarının altında ezilmekte ve ruhsal baskıya maruz kalmakta” dedi.
‘Ağır ihmal var’
Mustafa Koç’un ağabeyi İsmail Koç da “Olayda ağır ihmal var. Stajı boyunca kardeşimle irtibat halindeydim. Gemi çok izole bir ortam, denetlenmesi çok sıkıntı. Tahlil her şeyden evvel gemideki şahısların zihinlerinin değişmesi ve staj yapan öğrencilerin de aşikâr haklarının olması. İsimli Tıp’tan gelecek sonuca nazaran yasal süreci başlatacağız” tabirlerini kullandı.
Kalp krizi geçirdi
Gemi Makineleri İşletmeleri Mühendisleri Odası (GEMİMO) Lideri Feramuz Aydın da “En temel sorun liyakat sisteminin olmaması ve bilginin değerinin olmadığı neoliberal rant sistemidir. İkincisi, denizcilik eğitimindeki sıkıntılar. Türkiye’de denizci eğitimi verecek altyapı şu an kâfi seviyede değil. Deniz kökenli akademisyen, simülatör, labaratuvarlar eksik durumda ve öğrencilerin stajlarını tamamlayabileceği staj gemileri ne yazık ki yok. Öğrenciler 12 aylık zarurî stajlarını ticari gemilerde tamamlamaya çalışırken öbür yandan çalıştıkları gemilerde uygun olmayan çalışma şartları yahut stajyeri geleceğin zabiti ve kaptanları olarak görmeyip istihdam etmeme siyasetine giden işletmelerle çaba etmek zorunda” diye konuştu.
Aydın, “Denizcilik eğitimi alacak bireyler bir dizi eğitimden geçirilmeli; fizyolojik ve ruhsal. Mustafa Koç bu sürecin yalnızca basına yansıyan kısmı. İki gün evvel diğer bir denizci öğrenci kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Her ne kadar gemide gerçekleşmemiş olsa da sıhhatinin kimyasal tankerde yaptığı deniz staj geçmişinden yahut mesleksel şartların tetiklediği araştırılmalıdır” dedi.
