Zühtü Arslan
Anayasa Mahkemesi (AYM), Güneydoğu’daki hendek çatışmaları sırasında “Bu suça ortak olmayacağız” başlıklı bildiriyi imzaladıkları için “silahlı terör örgütü propagandası yapmak” hatasından cezalandırılan 10 akademisyenin söz özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi. Yüksek Mahkeme, yine yargılama yapılmasına hükmetti ve akademisyenlere 9’ar bin TL tazminat ödenmesini kararlaştırıldı. Bu kararla kesin karar giyenlerin cezası kaldırılacak. AYM Genel Heyet üyelerinin 8’e 8 bölünmesi ve Lider Zühtü Arslan’ın eşitliği bozan oyuyla alınan karar, yargılaması hala süren 784 akademisyenin davası için emsal nitelik taşıyor.
İfade özgürlüğü…
AYM, Türkiye’de tabir özgürlüğü açısından değerli bir karar verdi. “Barış için Akademisyenler” İnisiyatifi” Sur, Cizre ve Silopi başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki sokağa çıkma yasakları ve hendek operasyonlarının gerçekleştiği sırada 10 Ocak 2016’da “Bu suça ortak olmayacağız” başlıklı bir bildiri yayımlamıştı. 1128 öğretim üyesinin imzaladığı bildiriye, daha sonra yeni imzalar eklendi, bu süreçte imza sayısı 2 bin 218’e çıktı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan imzacı akademisyenlere reaksiyon gösterirken “Gitsinler hendek kazsınlar yahut dağa çıksınlar” dedi. Bu açıklamalardan sonra akademisyenler hakkında savcılıklar tarafından “Terör örgütü propagandası yapmak” hatasından soruşturma başlatıldı ve birçoğu gözaltına alındı, tutuklananlar oldu.
15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde ilan edilen OHAL sürecinde çıkarılan kararnamelerle bildiriyi imzalayan 404 akademisyen, üniversitelerdeki vazifelerinden ihraç edildi. Savcılıklar, bu kapsamda 784 akademisyen hakkında dava açtı. Yargılanan akademisyenlerden 191 akademisyen mahpus cezasına çarptırıldı. Büyük kısmının cezası ertelenirken 35 kişinin mahkûmiyet kararı ertelenmedi.
Yoğun tartışma…
İmzacılardan Prof. Dr. Füsun Üstel, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi tarafından onanan 1 yıl 3 aylık mahpus cezasının infazı için Eskişehir Bayan Kapalı Cezaevi’ne gelerek mahpusa girdi. Üstel, 2.5 ay sonra AYM toplantısına kısa müddet kala tahliye edildi. Bu süreçte cezası onanan 10 akademisyen, AYM’ye kişisel müracaatta bulundu. Müracaatta, bildiriye imza attıkları gerekçesiyle cezalandırılmalarının söz özgürlüğünün ihlali olduğu vurgulandı.
AYM Genel Konseyi, birleştirdiği 10 başvuruyu dün gündemine aldı. Sabah başlayan müzakeler akşama kadar sürdü. Toplantıda ağır tartışmalar yaşandığı öğrenildi. Müzakereler sonucunda oylamaya geçildi. 8 üye ihlal tarafında oy kullanırken, 8 üye ise ihlal yok dedi. Yasaya nazaran eşitlik durumunda liderin oyu 2 sayılıyor. Zühtü Arslan, ihlal istikametinde oy kullandığı için oylama sonucu 8 oya karşılık 9 oyla ihlal kararı istikametinde oldu.
İhlal yok diyenler Erdoğan’ın atadıkları
Hak ihlali olduğuna karar veren üyeler; Lider Zühtü Arslan, Lider vekilleri Engin Yıldırım, Hasan Tahsin Gökcan, üyeler Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı, Muhammed Emin Kuz, Yusuf Şevki Hakyemez, Recep Kömürcü iken; ihlal olmadığını düşünen ve çoğunluğunu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın atadığı üyeler ise Rıdvan Güleç, Selahattin Menteş, Yıldız Seferinoğlu, Recai Akyel, Kadir Özkaya, Muammer Topal, Serdar Özgüldür, Burhan Üstün oldu.
‘İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ HÂLÂ TEHLİKEDE’
İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz AYM’nin verdiği kararı şöyle kıymetlendirdi: “BAK Bildirgesi’ni imzalamanın cezalandırılması üzere tabir özgürlüğünün çok açık ihlali olan bir müracaatta bile ihlal kararının ne kadar sıkıntı çıktığını gördük. Anayasa Mahkemesi’ndeki kutuplaşma siyasi nitelikli tüm müracaatları etkileyecektir. Tekrar yargılama kararına da Mehmet Altan ve Şahin Alpay kararlarında olduğu üzere direnen ve tekrardan ceza kararı veren ağır ceza mahkemeleri ile karşılaşabiliriz. Tabir ve basın özgürlüğü hala tehlike altındadır. Bu karar da bu tehlikeden bizi uzaklaştırmaz.”
‘EŞİT OY, GELECEK İÇİN DERT VERİCİ’
İhlal kararı verilen akademisyenlerin avukatlarından Aslı Kazan, “Anayasa Mahkemesi’nin söz özgürlüğünün ihlal edildiğini tespit eden bu kararı geç gelen lakin sevindirici bir gelişmedir” dedi. Lakin AYM’nin bu kararı eşit oy (8/8) ile vermesinin de bir o kadar üzücü ve gelecek için kaygılanmalarına yol açtığını belirten Kazan, “Bu durum da ne yazık ki, AYM üyelerinin bir kısmının hukuk standartlarından fazla kendilerini atayan otoriteye bağlılığını gösteriyor. Sonuç prestijiyle bu karar sonrası akademisyenlere açılan davaların ve soruşturmaların düşürülmesi gerekiyor. Ve de akademisyenlerin yerinin adliye olmadığı anlaşıldığına nazaran bir an evvel ilişkin oldukları yere üniversiteye dönmeleri sağlanmalıdır” diye konuştu.
CHP’Lİ ÖZEL: HAKLAR İADE EDİLMELİ
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, AYM’nin akademisyenlere ait verdiği hak ihlali kararının akabinde, “Akademisyenlerin ellerinden alınan akademik misyonları, pasaportları ve bütün hakları iade edilmeli, süreç içindeki ziyanları tazmin edilmelidir. Yapılanlardan ötürü amasız, fakatsız bir özür bekliyoruz” açıklamasını yaptı. AYM’nin bu kararıyla harikulâde halin en tartışmalı kararını mahkum ettiğini söz eden Özel, “FETÖ’nün bağnaz, dogmacı, aklı ve bilimi dışlayan yapısına karşı akademide çaba eden FETÖ’nün rakiplerini, yalnızca kendisine muhalif oldukları için amaç seçenler, 12 Eylül ve 16 Nisan antidemokratik anayasalarına karşın ve Anayasa Mahkemesi’nin mâlum kompozisyonuna karşın anayasa, tarih ve vicdan karşısında bu kararla mahkûm olmuştur” dedi.
