KONDA’nın Genel Müdürü Bekir Ağırdır Ali Babacan’ın AKP’den aklen ve kalben ayrışma yaşayarak ve yeni Escort Şişli bir çalışma başlatmak üzere istifasının akabinde yaşanması beklenen siyasi süreci Independent Türkçe’den Can Bursalı’ya kıymetlendirdi
Ağırdır iktidarla muhalefet ortasında yüzde 51 49’luk bir istikrar oluştuğundan bahsederek Babacan’ın partisinin yüzde 2’lik Şişli Escort Bayan bir karşılığı olsa bile istikrarın değişeceğini söyledi Ağırdır son araştırmalarında partilerin küçük oy değişiklikleri yaşadığını fakat bu değişikliklerin siyasete tesirinin çok büyük olacağını da vurgularken AKP’nin düşüş eğiliminde olduğunu ve Şişli Escort geri dönüşün zorluğuna da dikkati çekti
Kararsız seçmenin yüzde 40’lara ulaştığından ve çoğunluğunun eski AK Parti seçmenlerinden oluştuğundan da kelam eden Ağırdır AKP’nin felç olduğunu ve önderinin iktidarını sürdürmek için bir aygıta dönüştüğünü tabir etti
Parti kurması beklenen Ali Babacan’ın Türkiye’deki dört köşeli siyasi iklimin dışına çıkarak bir telaffuz geliştirmesi halinde başarılı olabileceğine vurgu yapan Ağırdır gelecekte Ekrem İmamoğlu ile Ali Babacan ortasında iktidar çekişmesinin olduğu Selahattin Demirtaş’ın da muhalefet önderi konumunda olduğu bir siyasi sürecin yaşanabileceğini de kelamlarına ekledi
İşte söyleşinin tamamı
Krizler yumağı
Sıcağı sıcağına soralım S 400 ler gelmeye başladı Türkiye ye ABD nin tutumunu biliyoruz Yaptırım uygulanırsa ve iktisatta olumsuz tesiri olursa siyasete nasıl yansır
Etkisi olacak Türkiye bir sürü sıkıntıyla karşı karşıya lakin her biri kendi ritmi içinde gidiyor Birbirlerini çoğaltan bir kaosa dönüşmedi Dış siyasete bakarsak S 400 Doğu Akdeniz Suriye üzere bahisler var Çin le Rusya yla ABD yle neredeyse her ülkeyle bir sıkıntımız var Dış siyasette katman katman bir krizler yumağı var
S 400’ün tetikleyici rolü var
İçeriye bakarsak bir yandan ekonomik kriz var Başka yandan siyasi alanın daralması nedeniyle ortaya çıkan demokrasi krizi var Toplumsal kutuplaşma var Bütün bu öyküler birbirini tetiklemeye başladığında her biri kendi yükünden büyük sonuçlar doğurmaya başlayacak S 400 ün de tetikleyici bir rolü var Hem Avrupa Birliği yle hem ABD yle hem NATO yla tansiyon ambargoya gönderse bu ekonomik krizi ekonomik kriz de siyasi krizi tetikler Münasebetiyle S 400 sıkıntısının kendi başına tartısı 1 se sonuçları itibariyle yükü 10 olacak bir öteki süreci başlatma riski var
Denge muhalefet lehine dönüyor
S 400 süreci siyasette yeni aktörlerin alana daha süratli çıkmasına sebep olur mu
Elbette Bütün bu öykünün derlenip toplandığı ya da huninin aktığı ve kırılma yaratacak kısım siyasi kriz sıkıntısı Siyasi krizden şunu kastediyorum Bir yandan ülke hem siyasi hem de toplumsal kutuplaşma içinde İktidar lehine 51 49 olarak görünen bir kutuplaşma yaşanıyordu Son 5 yıldaki 8 seçimde iktidar şu yahut bu biçimde çoğunluğu sağladı Amma velakin yeni kurulacak parti yahut partilerin iktidardan iki puan bile alması halinde iktidar lehine olan 51 49 istikrarı bozulacak İktidarın sürtünme katsayısı muhalefetin moral gücü artacağı için bu kıymetli 23 Haziran seçimleriyle moral üstünlük esasen muhalefet blokuna geçmişti Hatta sayısal olarak bile yeni parti kurulması gündeme gelmeden 51 49 luk istikrarın muhalefet lehine dönüyor olduğu izlenimi de var
Mekanizmalar deneme yanılmayla değişiyor
Siyasi krize ait şunu da söyleyebiliriz Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi denilen bir sisteme geçtik Artık ortaya çıktı ki bu sisteme dair hiçbir mimari tasarım ve taslak yokmuş ortada Devlet sistemleri deneme yanılmayla değişiyor Bu kadar büyük bir sistem dönüşümünün mutabakat aranmadan yalnızca bir kişinin iradesiyle yapılıyor olmasının ürettiği bir idare problematiği var ortada
Devlet çok büyük bir çöküş içinde
İktidar cephesinde cılız da olsa itirazlar ortaya çıkmaya başladı sisteme ilişkin
En küçük üniteden en büyük üniteye kadar nüfus dairesindeki çok kolay bir işimizden bir şirketin çok değerli bir teşvik sorununa kadar kamuyla işi olan herkes görüyordur ki devlet dediğimiz sistem çok büyük çöküş içinde
Keşke o kadar kolay olsaydı
Çözüm mümkün mü
Başkanlık sistemi anlamındaysa bence tahlil mümkün Bu krizi üreten şey siyasi alanın müzakere üzerine oturmuyor olması Sistem tartışıp ikna etmek üzerine çalışmıyor birinin öbürüne sayısal üstünlüğüyle dayatmasıyla çalışıyor Bugün Türkiye nin karşı karşıya olduğu sorunlar ise uzlaşmaları zarurî kılan sorunlar Kelamını ettiğimiz hiçbir sorun bir kişinin bir partinin yahut bir kimliğin tercihiyle yönetilebilir sorunlar değil Keşke o kadar kolay olsaydı Siyaset bu sorunlar yönetme maharetine sahip değil Ben bu durumu demokrasi krizi ya da siyasi kriz olarak isimlendiriyorum
Her partiden oy alma potansiyeli teorik olarak var
Mevcut siyasal ortamda ufukta iki yeni parti görülüyor ve siz kurulacak partinin 51 49 istikrarını muhalefet lehine değiştireceğini öngörüyorsunuz
Sadece iktidardan mı oy alır yeni parti yahut partiler Muhalefeti eritmez mi
İçinde olacağı söylenen isimlere bakınca doğal ki öncelikle iktidar blokundan oy alacaktır Fakat Türkiye beşerinin yarıya yakını var olan siyasi aktörlerden ve genel olarak siyaset marifetiyle yaşanan sıkıntıların çözüleceğinden umudunu kaybetmiş durumda Bu beşerler yalnızca bir partinin seçmen kitlesi değil Her partinin insanları var burada O nedenle her partiden oy alma potansiyelleri teorik olarak var
Yeni parti dört kimlik üzerinden konum alıyorsa gidebileceği alan belli
Bir yandan da Türkiye nin siyasi alanına baktığımızda siyasetin kimlik siyasetine sıkışmış olduğunu görüyoruz Toplumsal dokuyu ve siyaseti tanım eden iki ana eksenden biri sosyoekonomik gelişmişlik biri de kültürel kimlik Bu iki eksenin dört köşesinde dört parti var AK Parti CHP MHP ve HDP Bu dört parti de kimliklerin içinden siyaset yaptığı için Türkiye de tıkanıklık yaşıyor Şayet yeni bir parti bu kimliklerin üzerinden bir durum alıyorsa o vakit gidebileceği alan aşikâr Mesela YETERLİ Parti de siyasetin oturduğu iki ana eksen üzerinden bir şey hedeflemiyordu lakin o denli oldu
AK Parti sempatizan seçmeni kaybetti
Ayrıca yeni kurulacak partiler o denli hedeflemeseler de şimdiye kadar verdikleri imaj ve toplumun onları konumladıkları yer itibariyle öncelikle AK Parti den oy alacaklarını söyleyebiliriz Zira AK Parti de bir çözülme var Bir vakitler AK Parti tek başına yüzde 52 leri 53 leri görebilen bir partiyken bu oranın yüzde 38 i başına tabanca dayasan partisini değiştirmeyecek olan çekirdek seçmendi Yüzde 38 in üzerine yüzde 13 14 civarında sempatizan seçmen oy verirdi AK Parti sempatizan seçmeni önemli bir biçimde kaybetti
Çekirdek seçmen yüzde 27’ye düştü
Yüzde 38 lik çekirdek seçmen hala duruyor mu değişim var mı
AK Parti için vahim olan çekirdek seçmen sayısında yaşadığı kayıp Yüz şahıstan 38 i kendini çekirdek seçmen kategorisinde değerlendirirken şimdilerde 27 kişi bu tarifi yapıyor Çözülme yaşayan seçmenin 4 5 puanlık bir kısmı yansısını sandığa gitmeyerek gösterdi Kalan kısmı ise muhalefet yerine iktidar blokunda yer alan MHP ye oy verdi
Çekirdek sempatizan gri alan
Bizim şöyle bir modellememiz var 57 58 milyon seçmene bir parti gözüyle baktığımız vakit en yakın kitleye çekirdek seçmen diyoruz İkinci halkaya sempatizan diyoruz Sonra bir gri alan doğuyor Daha sonra öbür partilerin çekirdeği sempatizanları görülüyor Bir seçmen bir partinin çekirdeğiyken şikayet edip eleştirmeye başladığı vakit birden teğe öteki bir partiye gitmiyor Sempatizan halkasına kayıyor Tenkit ve şikayetler sempatizan halkasında da devam ediyorsa seçmen gri alana geçmiş oluyor Gri alan gelen seçmen yeni bir sese yeni bir kelama yeni bir yüze kulağını gözünü açmaya başlar Şu an bu gri alanda bulunan seçmenin büyük çoğunluğu AK Parti ye oy vermiş olan fakat giderek eleştirel konum alanlardan oluşuyor
İktidar gri alandaki seçmeni ikna edemiyor sahiciliğini yitirdi
Gri alan genişledi mi
Evet genişledi Lakin çok değerli bir değişiklik var Şimdiye dek iktidara yakın bakardı bir çok sıkıntıda ve iktidara oy verirdi Lakin bu sefer araştırmalarımıza nazaran gri alanın genişlediğini hem de gri alandakilerin aklı ve gönlü iktidara hakikat değil muhalefete yanlışsız ya da yeni bir sese gerçek baktığını görüyoruz İktidar artık gri alanda olup da kendisine bakan seçmeni ikna edemiyor sahiciliğini yitirdi
AK Parti sistemi felç oldu
İktidarın kendisinden uzaklaşan seçmeni tekrar kendine çekmesi durumu toparlaması mümkün mü
Çok güç görünüyor Zira AK Parti dediğimiz düzenek felç oldu O düzeneğin en kıymetli iki bacağının biri örgütü biri de lokal idarelerdeki kapasitesi ve başarısıydı Artık her ikisi de felç AK Parti dediğimiz sistem bugün başkanının iktidarını sürdürmeye çalışan bir aygıta dönüşmüş durumda Bu kadar bozulmadan sonra tekrar orjinal haline dönmesi çok sıkıntı Olağan tüm bunların yanında unutmayalım ki Türkiye de en büyük kemik seçmene bugün hala AK Parti sahip
AK Parti teşkilatının ve seçmeninin varoluş sebebi önderin iktidarını sürdürmek oldu
AK Parti ye verilen oyun ezici çoğunluğunun Recep Tayyip Erdoğan ın şahsına verildiğine dair tespitler var Bu tespit ortadayken AK Parti seçmeninin yeni kurulacak bir partiye oy verebileceğini düşünüyor musunuz
AK Parti nin 2002 de aldığı oy partinin oyuydu 2007 de aldığı oy ise o 5 yıllık süreçteki muvaffakiyetinin karşılığı olduğu 2007 den 2011 e kadar geçen sürecin sonunda aldığı oy ise kutuplaşmadan elde ettiği kazanımdı Fakat 2015 ve sonrasındaki oy Erdoğan ın oyuydu 2015 ten sonra partinin aşağıdan üst işleyen sistemleri değişti Öncesinde bir belediye liderinin bir ilçe liderinin ya da bir seçmenin kederi partinin sıkıntısı olabiliyordu Lakin yapı üstten aşağı halinde değiştikten sonra bir belediye lideri bir ilçe lideri ya da bir seçmen kederinin üste anlatamaz oldu Varoluş sebepleri yalnızca başkanının iktidarını sürdürmek haline dönüştü Bu da kendilerini kıymetsiz hissetmelerine yol açtı Bu sistemin suyun istikametini aksiye çevirmek o kadar kolay değil artık
Türkiye’nin yeni bir ütopyaya muhtaçlığı var
Babacan ın kuracağı söylenen hareket AK Parti nin başlangıçta aşağıdan üst biçiminde tariflediğiniz işleyiş biçimine benzeriyse karşılık bulur mu diyorsunuz
Onu göreceğiz Türkiye nin bugün gereksinimi bütün kimliklerin ötesinde ancak yokmuş üzere davranmayan muhtaçlık ve taleplerini anlayan bir yapı Yalnızca kimlik sorunu de değil Ekonomik bakımdan gelişmiş kalkınmış ve artık hukuk ve özgürlüğü sıkıntı eden metropoller kalkınmaya çabalayan Orta Anadolu ile Karadeniz ve geri kalmış Doğu ve Güneydoğu olmak üzere karşımızda 3 Türkiye var Sosyolojik olarak ise muhafazakarlar sekülerler ve Kürtler var Türkiye nin yalnızca 4 kimliği kapsayan değil 3 Türkiye yi kaale alan yeni bir siyasi programa ütopyaya muhtaçlığı var
İmamoğlu’nun aldığı oy 2017 referandumunda ya da 2018 seçimin muhalefetin aldığı oy
Ekrem İmamoğlu dört kimliği de kapsayan dört köşeli yapıyı aşan farklı bir profil çizmemiş miydi O varken yeni hareketlerin bahtı ne
Ekrem İmamoğlu herkesten oy almadı ki Bir sefer kamuoyunda yaygın ve yanlış bir kanaat var Her şeyden evvel İmamoğlu nun aldığı oy muhalefetin 2017 deki anayasa değişikliğinin yapıldığı referandumda aldığı oyla ve 2018 deki Cumhurbaşkanlığı Seçimi nde aldığı oyla çabucak hemen tıpkı Her bölümden oy aldığını söyleyemeyiz Elbette vardır lakin küçük sayılardır Onun aldığı oy iki eksene sıkışmış siyasi kutuplaşmada yer alan AK Parti ya da Erdoğan terslerinin monoblok oluşuyla ortaya çıktı
İmamoğlu karşı taraftan oy almadı eleştirel AK Partili seçmenin bağrına taş basıp sandığa gitmesini engelledi
Ama haksızlık da etmeyelim İmamoğlu nun varlığı kurduğu lisan ve yürüttüğü kampanya CHP den farklı olarak karşı tarafta bir antipatik sinerji üretmedi Hükümete tenkitlerinden yola çıkan AK Partili seçmen bağrına taş basıp sandıkta AK Parti nin yanında durmak üzere bir güdülenme içinde olmadı İmamoğlu yalnızca bunu üretti karşı taraftan oy almayı değil
“AK Parti’nin kurulduğundaki Türkiye ile 2019 Türkiye ortasında bir çağ fark var
Fabrika ayarlarına yani 2002 ye dönmüş bir AK Parti de muhtaçlığı karşılamaz mı artık
Türkiye nin gereksinimi 2002 deki AK Parti değil ki O vakitle 2019 un Türkiye si ortasında bir çağ fark var Bu kadar kolay olsaydı keşke Hasebiyle Babacan Davutoğlu ya da bir diğerinin nasıl bir bakış açısına sahip olduğuna problemleri nasıl kavradığına bakıyorum Var olan AK Parti yandaşlığı ya da kutuplaşması üç Türkiye nin birine yaslanan ya da dört kimlikten birinin içinden siyaset yapmak üzere bir yanılgının içindeyseniz dünyanın en hoş laflarını söyleyebilirsiniz fakat karşılığı olmaz
Davutoğlu’nun fazla talihi yok
Ali Babacan istifasının haricinde hiçbir şey söylemedi Fakat Ahmet Davutoğlu manifesto yayımladı ve alanda çalışma yürütüyor Karşılığı nedir Davutoğlu nun
Aralarında iki fark var Davtuoğlu nun söylediği her şeyde AK Parti yi düzeltmek ve düzenlemek üzerine bir talep var Yeni bir hareket için mi yola çıktı yoksa Cumhurbaşkanı partiyi bana verse de ben düzeltsem mi diyor muhakkak değil Bir kararlılık görmüyorum ben Kararlı olmak kıymetli Beşerler ardınıza düşmez ki Davutoğlu yla birlikte görünecek bir vilayet lideri ya da milletvekili Davutoğlu AK Parti içine dönüş yaparsa başına ne geleceğini bilmiyor Ayrıyeten Suriye siyaseti da dahil başımıza gelenlerin mimarı Davutoğlu Afrika nın Asya nın mazlum halklarının önderini olmak diye bir illüzyonun teorisini yazdı Bu yeni bir şey de değil Mao dan Tito dan Enver Hoca ya kadar sağdan soldan bin tane insan denedi Ne olup olmadığını gördük Artık de bizim başımıza ne gelip gelmeyeceği belirli değil Teori Tayyip Bey in de üslubuna çok uydu Tek başına Davutoğlu hatalı değil olağan ki Davutoğlu nun bir özeleştirisini de görmedik Babacan ile Davutoğlu nu kıyaslayacaksak ben Ahmet Davutoğlu nun fazla talihinin olacağını sanmıyorum
AK Parti’nin toparlaması çok zor
Görmedim Aslında çok güç AK Parti geçmiştekilerden farklıydı AK Parti yi yönetenler seçmen davranışının bir kampanya ya da bir sloganla değişeceğini sanıyor Seçmen dört seçimdir oy verdiği partisine yan dönmüşse bu yalnızca o andaki adayın ya da sloganın yanlış olması yüzünden değil Kolaylıkla geri dönülmesi mümkün değil Hele Türkiye üzere kutuplaşmanın ağır olduğu bir yerde gönlü ve yüzü iktidardan diğer yerlere dönmeye başlamış ve nereye bakacağını arayan insanları geri çevirmek kolay değil
AK Parti’nin dönüşü ne kadar zorsa HDP’nin Demirtaş’la yakaladığı ivmeyi sağlaması da o kadar zor
Kürt seçmen ne yapar bu süreçte HDP ye gönülsüz de olsa oy verdiği bilinen bir kitle var O seçmen yeni parti kurulduğunda yüzünü oraya döner mi Kürt seçmenin HDP den vazgeçer mi
Kürt seçmen artık HDP den vazgeçmez Lakin AK Partili Kürt seçmenin bir kısmı Babacan a gidebilir Kürt seçmenin HDP den vazgeçmesi için HDP nin çok büyük yanılgılar yapması ya da global yahut iç dinamiklerin çok öbür çalışması lazım HDP nin oy kemikleşti artık Türkiyelileşme diyerek yakaladığı ivmeyi tekrar yakalarsa üst da çıkabilir ancak nasıl AK Parti nin geri dönüşü çok zorsa HDP nin de Selahattin Demirtaş la yakaladığı ivmeyi tekrar sağlayabilmesi çok güç
İnsanlar İmamoğlu’na oy verirken çöp toplansın diye oy vermedi vatandaş her şeyin farkında
Türkiye nin bugün iliğine kemiğine kadar demokrasi savaşçısı olan bir ortada yaşamamızı savunan siyasetçilere gereksinimi var Ben var olan adaylarda bu türlü kararlılığı görmüyorum Muvaffakiyet ihtimalleri kısıtlı da olsa var Beşerler Ekrem İmamoğlu na oy verirken ülkenin gidişatına dur demek için harekete geçti Çöp toplansın diye oy kullanmadı kimse Vatandaş her şeyin farkında
İnsanlar bir şey bekliyor yeni olan her şeyin bahtı var
Ekrem İmamoğlu Selahattin Demirtaş ve Ali Babacan üzere şimdi 50 li yaşlarının başında ya da 40 lı yaşlarının sonunda siyaset için genç sayılan üç aktör var Bu üç isim ortasında gelecekte İmamoğlu yla Babacan ortasında bir iktidar çekişmesi ve Selahattin Demirtaş ın muhalefet önderi üzere bir durumda olduğu bir tablo mümkün mü
Türkiye insanı her şeye hazır Elbette kapıdaki simitçi Ali yle bir oburunun demokrasi tanımı tıpkı değil Lakin o komşusunun aç yatıp yatmadığını biliyor Bu ülkenin insanları vicdanlı beşerler Toplumlar bu türlü vakitlerde sorunu tespit eder ancak aydınların ve siyasetçilerin işi Tüm araştırmalarımız gösteriyor ki toplum çoklu hayatı istiyor Tolerans sonları da genişliyor ve değişimi de görüyorsunuz esasen O yüzden yeni olan her şeyin bahtı var İmamoğlu nu Aralık ayında kimse tanımazken artık bu kadar tanınan olmasının bir sebebi vardı Beşerler bir şey bekliyor İmamoğlu da sahiciliğiyle samimiyetiyle arayışa karşılık verdi Beni tanıyınca seveceksiniz demişti Bunun bir karşılığı var
Beyninin akıl ettiğine kasları ayak uyduramıyor
AK Parti kendi gidişatının farkında değil mi
Farkında ancak felç olduğu için beyninin akıl ettiğine kasları ayak uyduramıyor
İpin ucu 2010’daki referandumda kaçtı
İpin ucu nerede kaçtı
2010 daki referandumda kaçtı O devir alınan yüzde 58 oyu Tayyip Beyefendi kendi oyuna dönüşmesi için özel siyasetler üretti Seyahat periyodunda siyasetlerini rasyonalize etti 15 Temmuz da etrafındaki herkesin hain olduğu niyetiyle daha dar bir takımla çalışmaya başladı Gezi de Batılıların kendisine oyun oynadığını düşündü Bunların bir kısmı gerçek de olabilir Tayyip Bey in en büyük kusuru Doğu Akdeniz deki Suriye deki tansiyonların ülkenin gelecekteki 50 yılını ilgilendiren tansiyonlar olduğunu göz gerisi edip kendisinin iktidarıyla ilgili tansiyonlar olduğunu okuyor Bu türlü bir okumadan yanıt üretiyor
Kararsızlar artık muhalefete yeni arayışlara bakıyor
En sonda klasik soruyu sorayım Bu Pazar seçim olsa nasıl tablo ortaya çıkar
Oran vermeyeceğim lakin oy oranlarında minik değişiklikler var Ancak o minik değişikliklerin siyasi arenadaki karşılığı çok büyük Bir puanlık iki puanlık değişimlerin bile başta belirttiğimiz 51 49 istikrarını kökten değiştireceği için sonuçları çok büyük Lakin şu an beş puanlık 10 puanlık değişimler kelam konusu değil Lakin en değerli bulgumuz gri alandaki insanların yüzleri ve gönülleri iktidara dönük değil Kararsızım diyenler artık muhalefete ve yeni arayışlara bakıyor
Gri alana geçiş iktidardan
Gri alanın oranı ne
Yüzde 38 40 bandında Artık iktidarın değil muhalefetin yapacaklarına bakıyorlar Bu yüzde 38 40 lık oranın yarısından birçok iktidardan gri alana geçiş yaptı