Nehirlerin özgür akması için her yıl Temmuz ayının ikinci pazar günü Avrupa’da ve dünyanın diğer yerlerinde, binlerce insan ‘Büyük Atlayış’ ismi altında ırmaklara girer. Ülkemizde ve dünyanın birçok yerinde bugün yapılan ‘Büyük Atlayış’ aksiyonlarda Ilısu Barajı ve HES projesinin durdurulması istenildi. DİSK, KESK, TMMOB, TTB, Hasankeyf’i Yaşatma Teşebbüsü (HYG), Ekoloji Birliği, İstanbul Kent Savunması, Kuzey Ormanları Savunması, Arkeologlar Derneği, siyasi parti ve bir çok sivil toplum örgütü tarafından kurulan Hasankeyf Koordinasyonu’nun davetiyle yurdun dört bir yanında saat 13.00’da yapıldı.
Yapılan hareketlerin başında, Hasankeyf’i Yaşatma Teşebbüsü ve Mezopotamya Ekoloji Hareketi’nin öncelik ettiği Hasankeyf’ten Dicle ırmağına yapılmak istenilen ‘Büyük Atlayış’ oldu. KESK MYK’den Elif Çuhadar, TTB MK’den Halis Yerlikaya, Avrupa Parlementosu (AP) İngiliz parlementer Julie Ward, HDP’li milletvekilleri ile Belediye Eş Liderleri ile onlarca yurttaş katıldı. Ağır güvenliğin alındığı ilçede, kolluk kuvvetleri, yurttaşların ırmağa girmesine müsaade vermedi. Onlarca zırlı aracın getirildiği ilçede, Dicle ırmağı etrafı da güvenlik vazifelileri tarafından kapatıldığı görüldü. Kitle bunun üzerine seyir zirve denilen noktada açıklama yaptı. ”Hasankeyf İçin Geç Değil’ pankartların açıldığı aksiyonda, kitle Hasankeyf ve Dicle Vadisi için slogan attı.
Marmara’dan Dicle’ye
Hasankeyf’e gidemeyenlerin İstanbul’daki durağı ise Sarıyer Yeniköy’deki Avusturya Başkonsolosluğu’nun önü oldu. Konsolosluk önünde toplanan yurttaşlar basın
açıklanmasının akabinde sloganlarla denize atladı.
Antalya Sarısu mahalesinde bir küme bayan aktivist saat 10.00’da türkülerle, piknik yaptı. Akabinde saat 13.00’da Hasankeyf temasıyla denize girilip pankartlar açtı. Yeniden Antalya Kumluca ilçesinde de Hasankeyf temasıyla Antalya Ekoloji Meclisi aktivistler Alakır ırmağına girerek pankartlar açtı. Nevşehir Balıklıova Mevkii Avanos’da da ekoloji aktivistleri Kızılırmak’a atladı.
Dünyanın dört bir yanında
Yeniden Dünya’da da birçok kentinde aktivistler ‘Büyük Atlayış’ı, Ilısu Barajı ve HES Projesinin iptal edilmesini dikkat çekmek için yaptı. Hareketin yapıldığı kentlerden kimileri: Sine(İran), Bağdat(Irak), Saraybosna(Bosna-Hersek), Berlin, Hamburg, Mainz, Wendland, Münih, Nürnberg (Almanya), Londra (İngiltere), Dundee(Iskoçya), Kopenhag(Danimarka), Manlleu(Katalonya), Rio de Janeiro(Brezilya)
”% 99’unu kurtarabiliriz!”
İstanbul’da Arkeologlar Derneğinden Ediz Boynikoğlu’nun, Hasankeyf’te de HDP Milletvekili Mensur Işık’ın ve Antalya ile Nevşehir’de de okunan ortak metinde, ” Dicle Irmağı ve Vadisi, canlılarıyla ve kültürüyle can çekişiyor. Tam beş kez Ilısu projesi durduruldu, fakat her seferinde yeni para, yasalar ve şirketlerle halkı es geçerek projenin inşaatına devam edildi. Dicle ırmağı üzere Hasankeyf’de can çekişiyor. Her gün hayatı, binlerce yıl evvel oyulmaya başlayan mağaraları, betonla kaplıyorlar, dinamitliyorlar, tarihi Hasankeyf’i kurdukları ruhsuz ve cansız ‘yeni yerleşkeye’ taşıyorlar. Onlara nazaran 7 yapıtın taşınması ve 2-3 yapıtın taş ve öteki gereçlerle kaplanması ile kültürel miras geleceğe taşınıyormuş. Onların zihniyetine nazaran kültür taştan ibarettir. “Eserlerin taşınması” ve “kayaların sağlamlaştırılması” ismi altında önemli bir yıkım yaşanmış olsa da hala kurtarabileceğimiz kültürel varlıklar çok fazladır. Tahminen bu mirasın yalnızca % 1’i yok edildi, yani % 99’unu kurtarabiliriz!”ifadeleri kullanıldı.
”Büyük bir toplumsal facia!”
Açıklamada, projenin uygulanması takdirde ömür kaynakları ellerinde alınacak olan 80 bin insanı kimsenin lisana getirilmediği ifade edilerek, ”Tarlası, geçim kaynağı elinden alınan bu beşerler ne yapsın ki artık, şehire yerleşmenin dışında? Üretici iken tüketici pozisyona düşmek sanıldığından çok daha fazla beşere sıkıntı gelen bir şeydir. İşte bizi bekleyen büyük bir toplumsal facia! Bunu da önlemeliyiz! Ondan ötürü da diyoruz ki: Hasankeyf İçin Geç Değil!” denildi.
”Bu şirketleri asla unutmayalım!”
Barajı yapan şirketlerin isimlerinin unutulmaması gerektiği vurgulandığı açıklamada, ” Peki, ne işe
yarar bu baraj ve Hidroelektrik projesi? Birkaç şirketin daha fazla para kazanması uğruna ve hükümetin tahakküm siyasetleri geliştirmesi için coğrafyamızın kalbi söküp atılmak istenmektedir. Şirketlerin birçok o çokça bahsettiğimiz hükümet ile çok yakın alakaları var, kimileri ise daha uzaktan diğer devletlerden gelirler: isimleri Avusturyalı Andritz, Hollandalı Bresser ve Türkiyeli Cengizler, Malamira ve Nurol. Bu şirketleri asla unutmayalım! Ilısu projesinin akış aşağı bölge üzerinde de bir facia niteliğinde tesirleri olacaktır. Bu çerçevede,özellikle Bağdat ve Musul üzere çok sayıda Irak kentinin içme suyu temininde önemli meseleler çıkacak ve büyük oranda sulamaya dayalı Irak tarımı büyük risk altına girecektir. UNESCO Dünya Miras Listesinde bulunan ve Ortadoğu’nun en büyük sulak alanı olan Mezopotamya Sazlıklarına ulaşan su da önemli azalma bu risklerin en başında gelmektedir. Ondan ötürü da diyoruz ki: Dicle Özgür Aksın!” davetinde bulunuldu.
”Mutlaka yapılacak bir şey var”
Açıklamada son olarak şu sözlere yer verildi: ” Tepkilerin Ilısu Baraj Projesi durduruluncaya kadar dinmemesi gerektiğine inanıyoruz. 14 Temmuz Büyük Atlayış etkinliklerinin bu toplumsal reaksiyon ve çabanın değerli bir ayağı olacağını düşünüyoruz. Türkiye Hükümeti’ne su tutma planınından vazgeçmesini ve Ilısu Baraj Projesi’ni bir an evvel durdurması davetini yapıyoruz! Ilısu Baraj projesinin neresinden dönersek dönelim kazançlıyız! H erkesin kesinlikle yapacağı bir şey vardır. Moralimizi bozmayalım ve uğraşa devam edelim. Hasankeyf için geç değil. Hasankeyf Kültürümüz, Dicle Doğamız! ”
